Á meðal mála sem rædd voru á 3091. bæjarráðsfundi Vestmannaeyjabæjar, sem haldinn var í gær, var niðurfelling fasteignaskatts. En sú breyting hefur verið gerð í stað þessa að fella niður fasteignagjöld hjá öllum 70 ára og eldri nær afslátturinn aðeins til tekjulágra elli- og örorkulífeyrisþega. Miðast tekjur þá við 5,5 m.kr. fyrir fullan afslátt og afsláttur lækki í þrepum eftir hækkun tekna upp í 6,0 m.kr. Fyrir hjón miðast tekjumörkin við 7,5 m.kr. em lækkar í þrepum eftir hækkun tekna upp í 8,5 m.kr. Með þessu eru virt ákvæði laga um tekjustofna sveitarfélaga nr. 4/1995, sem nær einungis til afsláttar af fasteignaskatti tekjulágra elli- og örorkulífeyrisþega.
Á móti er svo veittur flatur 85% afsláttur af sorpeyðingargjöldum og lóðaleigugjaldi til handa öllum þeim sem náð hafa ellilífeyrisaldri 67 ára og eldri.
Vestmannaeyjabæ barst svo bréf frá samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytisins 23. janúar sl, þar sem vísað er til útskýringa Vestmannaeyjabæjar á því fyrirkomulagi sem verður á veitingu afsláttar af fasteignaskatti tekjulítilla elli- og örorkulífeyrisþega í sveitarfélaginu. Telur ráðuneytið að ekki sé tilefni til frekari umfjöllunar um stjórnsýslu Vestmannaeyjabæjar að þessu leyti og málinu sé lokið af hálfu ráðuneytisins.
Við afgreiðslu þessa bréfs í bæjarráði lýsti Trausti Hjaltason, fulltrúi Sjálfstæðisflokksins í bæjarráði yfir miklum vonbrigðum með vinnubrögð meirihlutans í þessu máli „…og harmar að stjórnsýslu Vestmannaeyjabæjar eru nú svo illa komið að lög og almennar vinnureglur eru brotnar. Svarbréf var sent til ráðuneytisins án allrar umræðu í bæjarráði og bæjarstjórn, líkt og eðlilegt hefði verið miðað við þessa miklu stefnubreytingu, í því svarbréfi var fallið frá þeirri stefnu að fella niður fasteignaskatt á 70 ára og eldri,” sagði Trausti í bókun sinni.
Lögbrot í stað lögbrots?
Í bréfi ráðuneytisins kemur fram að leita þurfi upplýsinga til annars ráðuneytis til að fá upplýsingar um hvort að það samrýmist ákvæðum laga um meðhöndlun úrgangs að veita afslátt af sorpeyðingargjöldum. „Það er hreinlega vandræðalegt fyrir stjórnendur Vestmannaeyjabæjar að auka álögur á eldri borgara vegna ásakana eins ráðuneytis um lögbrot en gera það á svo óvandaðan hátt að sú leið sem farin er kalli nú á skoðun hjá öðru ráðuneyti á því hvort að um lögbrot sé að ræða á nýjum reglum sem H- og E- listi lögðu til.
Fulltrúar Sjálfstæðisflokksins hafa áður bent á að nýjar reglur um afslátt af sorpeyðingargjöldum gætu brotið í bága við lög, og beinir ráðuneytið því til bæjarins að láta annað ráðuneyti skoða hvort að svo sé. Erfitt er að átta sig á á hvaða vegferð E- og H- listi eru með þetta mál, þegar það á að koma í veg fyrir meint lögbrot með öðru lögbroti.
Minnt er á að vandræðagangur E- og H lista og óvönduð stjórnsýsla þeirra gengisfellir Vestmannaeyjabæ,” segir í bókun Trausta.
Þessu svaraði meirihlutinn með eigin bókun þar sem þau sögðu sig ekki telja svo að lög takmarki rétt sveitarfélaga til að veita elli- og örorkulífeyrisþegum afslátt af sorpeyðingargjöldum. Hins vegar er í lögum um tekjustofna sveitarfélaga skýrt kveðið á um hvernig slík afsláttarkjör takmarkast við tekjulága elli- og örorkulífeyrisþega. „Ekki er að sjá að lög um meðhöndlun úrgangs og lög um hollustuhætti og mengunarvarnir, hvað varðar sorpeyðingargjöld, takmarki rétt sveitarfélaga til að veita elli- og örorkulífeyrisþegum afslátt af sorpeyðingargjöldum. Hins vegar er í lögum um tekjustofna sveitarfélaga skýrt kveðið á um hvernig slík afsláttarkjör takmarkast við tekjulága elli- og örorkulífeyrisþega.
Ef ekki er kveðið á um sérstaka útfærslu afsláttar í lögum og svo framarlega að jafnræðis og meðalhófs sé gætt, þ.e. að i) stjórnvaldsákvörðunin sé til þess fallin að ná því markmiði sem stefnt er að, ii) sem minnsta röskum á hagsmunum borgarans fylgir ákvörðuninni og iii) gætt er hófs við beitingu úrræðisins, hlýtur umrædd ákvörðun að teljast innan heimilda stjórnsýslulaga. Það er mat meirihluta bæjarráðs að með tillögunni sé gætt að öllum þessum þáttum í lagalegu tilliti. … Mörg dæmi eru til um afslátt af þjónustugjöldum fyrir öryrkja- og eldri borgara og má þar nefna afslátt í sundlaugar og af almenningssamgöngum.
Ekki er verið að mismuna ellilífeyrisþegum á nokkrun hátt með tillögunni og jafnræðis gætt með því að allir íbúar 67 ára og eldri njóti sömu kjara, rétt eins og þeir ferðalangar Strætó og sundlaugagestir flestra sundlauga á landinu sem náð hafa ellilífeyrisaldri. Gert er ráð fyrir að allir íbúar fái umrædd afsláttarkjör þegar ellilífeyrisaldri er náð.
Ákvörðun um afslátt af sorphirðugjöldum og lóðarleigu til handa ellilífeyrisþegum er ekki íþyngjandi fyrir aðra íbúa Vestmannaeyjabæjar þar sem ekki stendur til að hækka gjöldin hjá öðrum íbúum bæjarins vegna þessarar ákvörðunar. Munu sorphirðu- og lóðarleigugjöldin taka breytingum eftir þróun vísitölu næsta árs eins og undanfarin ár. Þess má að auki geta að frá árunum 2010 til 2018 hefur Vestmannaeyjabær greitt um 174 milljónir með sorphirðu,” segir í bókun minnihlutans.
Stjórnsýsluleg úttekt
Þá lögðu minni- og meirihlutinn fram sína hvora tillöguna. „Fulltrúi Sjálfstæðisflokksins leggur til að endurskoðanda sveitarfélagsins verði falið að leggja mat á þá stjórnsýslu sem viðhöfð hefur verið í þessu máli og kanna hvort hún sé í samræmi við góðar vinnureglur og hefðir við stjórn sveitarfélaga. Þar verði sérstaklega lagt mat á réttmæti þess að senda svarbréf til ráðuneytisins án allrar umræðu í bæjarráði og bæjarstjórn. Þá skal einnig metið hvort og þá með hvaða hætti rannsóknarreglu stjórnsýslulaga var fylgt við undirbúning þessa máls, en í henni fellst að stjórnvald eins og bæjarstjórn og bæjarráð skuli sjá til þess að mál sé nægjanlega upplýst áður en ákvörðun er tekin í því,” segir í tillögu minnihlutans sem var felld með tveimur atkvæðum H og E lista gegn einu atkvæði D lista.
Á móti lagði meirihlutinn til „… að endurskoðendum sveitarfélagsins verði falið að gera stjórnsýslulega úttekt á niðurfellingu fasteignaskatts til handa eldri borgurum frá því að fyrst var hafið að veita afslátt. Lagt verði mat á þá stjórnsýslu sem viðhöfð hefur verið frá því að ákveðið var að veita afsláttinn fyrst og öll samskipti við stjórnvöld eftir að það hófst.” Tillagan var samþykkt með tveimur atkvæðum E og H lista gegn einu atkvæði D lista.
