112-dagurinn verður haldinn í dag,11. febrúar, eins og undanfarin ár. Samstarfsaðilar dagsins eru Neyðarlínan, lögreglan, Húsnæðis- og mannvirkjastofnun, slökkviliðin, Slysavarnafélagið Landsbjörg, Rauði krossinn, Landhelgisgæslan, Barnaverndarstofa, Landlæknisembættið, Landspítalinn, Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins, Vegagerðin, Samgöngustofa og Landssamband slökkviliðs- og sjúkraflutningamanna.
Sjónum verður að þessu sinni beint sérstaklega að því hvernig við tryggjum öryggi og rétt viðbrögð við slysum og áföllum í umferðinni. Þá verður kastljósinu jafnframt beint að getu fólks til að bregðast við slysum og áföllum með því að leita sér aðstoðar í gegnum neyðarnúmerið, 112, og veita skyndihjálp og sálrænan stuðning uns sérhæfð aðstoð berst.
Samstarfsaðilar 112-dagsins vara fólk sérstaklega við að nota síma og önnur snjalltæki undir stýri, enda sýna rannsóknir að þeir sem hafa hugann við slík tæki í akstri eru margfalt líklegri en aðrir til að valda umferðarslysum. Þeir hvetja jafnframt þá sem ganga og hjóla til að nota endurskin og vera þannig vel sýnilegir þeim sem fara um á bílum. Sjálfboðaliðar Slysavarnafélagsins Landsbjargar verða á fjölförnum stöðum víða um land á morgun og ætla að dreifa 17.000 endurskinsmerkjum Neyðarlínunnar, Landsbjargar og Samgöngustofu. Fólk er eindregið hvatt til að þiggja endurskinsmerkin og nota þau.
Endurskinsmerki
Ef ekið er með lágu ljósin sér ökumaður gangandi vegfarenda sem er dökkklæddur, ekki fyrr en í 25 metra fjarlægð. Ef viðkomandi er með endurskinsmerki sést hann aftur á móti fimm sinnum fyrr eða í 125 metra fjarlægð.
Endurskinsmerki er örugg og ódýr forvörn en þau þurfa að vera rétt staðsett. Best er að hafa þau eins neðarlega og hægt er eins.
• Hangandi merki er best að hafa beggja vegna á hliðum neðst á yfirhöfn.
• Límd merki er best að hafa bæði að framan og aftan neðst á yfirhöfn og fyrir miðju. Þau þola þvott við 40°C.
• Ef endurskinsmerki eru orðin máð og rispuð getur endurskin þeirra minnkað og þörf á að skipta þeim út.
Best er að velja utanyfirfatnað, skó og töskur sem hafa endurskinsmerki á sér fyrir börnin. Þá er minnsta hættan á að þau gleymist eða týnist.
Farsími
Í Umferðarlögum er fjallað um notkun farsíma og annars fjarskiptabúnaðar.
Stjórnanda ökutækis er við akstur óheimilt að nota farsíma, snjalltæki eða önnur raftæki sem truflað geta aksturinn, án handfrjáls búnaðar. Brot á þessari grein varða 40.000.- kr. sekt.
Nokkrar staðreyndir varðandi farsímanotkun ökumanna
„Misnotkun“ á síma við akstur hefur í för með sér mjög mikla truflun á athygli og viðbragði ökumanna. Víða er litið svo á að það jafnist á við það að aka undir áhrifum vímuefna.
• Sú truflun á einbeitingu ökumanns sem á sér stað þegar talað er í farsíma, hvort sem notast er við handfrjálsan búnað eður ei er sagt hafa sömu áhrif á viðbragðstíma ökumanns og það að keyra með 0,8 prómill vínanda í blóðinu. Refsimörk vegna áfengisneyslu eru 0,5 prómill. Komið er inn á þetta í fjölda rannsókna og skýrslna sem ritaðar hafa verið um þessa áhættuhegðun.
• Það að teygja sig eftir símtóli, stimpla inn símanúmer, lesa eða skrifa SMS á meðan verið er að keyra, þrefalda líkurnar á bílslysi samkvæmt bandarískri rannsókn.
• Ökumenn líta af veginum í 4,6 sekúndur að meðaltali þegar smáskilaboð eru lesin eða skrifuð. Það er ígildi þess að aka yfir heilan fótboltavöll án þess að horfa út um framrúðuna ef ekið er á 90 km/klst (Virginia Tech News).
• Að hringja úr farsíma á meðan á akstri fólksbifreiðar stendur eykur líkurnar á á árekstri eða nærri því árekstri um 2,8. Ef um er að ræða stórt ökutæki eins og vörubifreið aukast líkurnar 5,9 falt (Virginia Tech News).
• Fleiri ungir ökumenn í USA látast af völdum textasamskipta í síma á meðan á akstri stendur en ölvunaraksturs (mbl.is 23.7.2013).
• Rannsókn sem AAA American Automobile Association (Samtök bandarískra bíleigenda) lét gera sýnir að í 12% tilfella þar sem ungir ökumenn verða valdir að árekstri er um truflun af völdum símanotkunar að ræða.
Hvernig tryggjum við öryggi og rétt viðbrögð á slysum og áföllum í umferðinni?
Þeir sem fyrstir koma á slysstað þurfa að vera viðbúnir því að taka stjórn mála í sínar hendur. Í því felst m.a. að ganga ákveðið til verka en þó af yfirvegun og skipuleggja það sem gera þarf. Leggja þarf höfuðáherslu á framkvæma eftirfarandi fjögur atriði í þessari röð:
1. Tryggja öryggi á slysstað og koma í veg fyrir meiri skaða.
2. Meta umfang slyssins og veita neyðarhjálp sé þess þörf.
3. Tilkynna um slys í 112 og kalla eftir nauðsynlegri hjálp.
4. Að veita skyndihjálp
Komi ökumaður að slysi þar sem búið er að gera allar nauðsynlegar ráðstafanir og aðstoðar hans er ekki þörf skal hann aka áfram án þess að nema staðar. Það hendir of oft að þeir sem leið eiga hjá slysstað stoppi þar til þess eins að skoða hvað gerst hefur. Það truflar björgunarstörf, eykur slysahættu og spillir oft ummerkjum á slysstað.
