Hæstaréttardómur í máli Samherja gegn Seðlabankanum er tilefni til að varpa ljósi á rannsókn Seðlabankans sem beindist gegn Vinnslustöðinni. Framkvæmdastjórinn og stjórnarmenn höfðu stöðu kærðra í þrjú ár án þess að vita af því sjálfir!
Framkvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar segir að mál Samherja og VSV séu samstofna að vissu leyti.

Magnús Helgi Árnason lögmaður sagði sig úr stjórn Vinnslustöðvarinnar síðastliðinn föstudag, 9. nóvember, í kjölfar stjórnarfundar þar sem fyrir lá tillaga Seilar ehf., langstærsta hluthafa félagsins, um að boða til hluthafafundar og afgreiða tillögu um vantraust á hann. Magnús Helgi var kjörinn í stjórn VSV á síðasta aðalfundi með stuðningi Brims hf., félags Guðmundar Kristjánssonar.

Brim seldi eignarhlut sinn í Vinnslustöðinni í haust. Eyjamenn, eigendur meirihluta hlutafjár VSV, gerðu þá ráð fyrir því að Magnús Helgi myndi segja sig strax úr stjórn félagsins. Það gerðist hins vegar ekki fyrr en á föstudaginn þegar komin var fram tillaga Seilar um hluthafafund í VSV og að fjallað yrði þar um vantraust á stjórnarmanninn. Fyrir lá að enginn hluthafi VSV óskaði lengur eftir kröftum hans í stjórn VSV.

Í tölvupóstum sem Magnús Helgi sendi stjórnarmönnum VSV í aðdraganda fundarins fjallaði hann um tiltekna þætti í viðskiptum félagsins erlendis og beindi því til stjórnarinnar að kanna þá frekar.

Sigurgeir. B. Kristgeirsson, framkvæmdastjóri Vinnslustöðvarinnar og einn af eigendum Seilar ehf., segir að þessi orðsending fráfarandi stjórnarmanns sverji sig í ætt við annað úr þeirri átt og sé enn einn kafli langrar sögu þar sem þeir Magnús Helgi og Guðmundur Kristjánsson hafi farið gegn stjórnendum og stærstu eigendum VSV með dylgjum, mannorðsmeiðingum og rakalausum þvættingi um misferli og lögbrot.

„Magnús Helgi heldur áfram að reyna að gera okkur stjórnendur VSV tortryggilega á alla lund og vill láta líta svo út að úrsögn hans snúist um eitthvað allt annað en þá staðreynd að hann átti ekkert bakland lengur í eigendahópi VSV. Vinnubrögðin eru kunnugleg og í samræmi við annað sem við höfum áður kynnst í samskiptum við manninn.

Í ljósi dómsins í máli Samherja gegn Seðlabankanum verður mér óneitanlega litið um öxl. Rétt er að rifja upp hvernig Seðlabankinn fór fram gagnvart Vinnslustöðinni og hvernig atgangur þáverandi minnihlutaeigenda í félaginu, með Guðmund Kristjánsson og Magnús Helga fremsta í flokki, kann að hafa stuðlað að því að leiða Seðlabankann á villigötur.

Magnús Helgi og Guðmundur óskuðu eftir því á árinu 2011 að efnahags- og viðskiptaráðuneytið léti rannsaka fyrirkomulag afurðasölu Vinnslustöðvarinnar.

Ráðuneytið vísaði málinu frá og fleiri beiðnum í svipuðum dúr næstu árin. Í úrskurði ráðuneytisins árið 2012 kom fram að rannsóknarmenn væru því aðeins skipaðir að fyrir lægi rökstuddur grunur um óviðeigandi eða óréttmæta háttsemi innan hlutafélags. Engu slíku var til að dreifa. Þeir kumpánar gátu ekki sýnt fram á nokkurn hlut sem óeðlilegur gat talist í störfum eða aðgerðum meirihluta stjórnar, stjórnenda eða meirihluta hluthafa. Ráðuneytið sjálft fann heldur ekkert aðfinnsluvert.

Síðar kom á daginn að ásakanir Guðmundar Kristjánssonar  gagnvart viðskiptum VSV-félagsins About fish höfðu líklega alvarlegri afleiðingar en okkur grunaði, þrátt fyrir að ráðuneytið vísaði rannsóknarbeiðninni síðar frá. Dylgjurnar virtust jafngilda hvalreka hjá „rannsóknadeild“ Seðlabankans sem í maí árið 2011 tók sig til og kærði mig sem framkvæmdastjóra VSV og alla stjórn félagsins til ríkislögreglustjóra vegna ætlaðra brota á lögum um gjaldeyrismál.

Hvorki ég né aðrir fulltrúar meirihlutaeigenda VSV höfðum hugmynd um þessa kæru Seðlabankans fyrr en í mars 2014, þremur árum síðar!

Slík framkoma og stjórnsýsla hefði ábyggilega þótt til fyrirmyndar í Austur-Þýskalandi sáluga en ég hefði aldrei getað ímyndað mér að svona nokkuð gerðist í réttarríki á borð við það sem ég taldi mig búa við á Íslandi á 21. öldinni.

Í millitíðinni óskaði Seðlabankinn eftir upplýsingum og gögnum frá VSV vegna rannsóknar á því hvort félagið hefði farið að lögum um gjaldeyrisskil. Við mokuðum upplýsingum í bankann og svöruðum öllum spurningum skilmerkilega, án þess að vita nokkru sinni að bankinn hefði áður kært okkur og félagið fyrir lögbrot! Við vorum á sviði í absúrdleikhúsi Seðlabankans án þess að gera okkur nokkra grein fyrir því hvað raunverulega var í gangi.

Þegar nú horft er til baka þykjumst við sjá að áberandi og ákafur áhugi „forstöðumanns rannsókna“ í Seðlabankanum hafi ekki eingöngu snúið að Vinnslustöðunni. Mikið var spurt um tiltekin karfaviðskipti VSV og beðið um reikninga í tugatali vegna karfasölu, sem okkur þótti býsna undarlegt og lítt skiljanlegt. Síðar kom á daginn að einmitt á sama tíma var bankinn að kanna karfaviðskipti Samherja. Bankamenn leituðu logandi ljósi að einhverju hjá okkur til að negla Samherja. Það vissum við auðvitað ekkert um.

Sérstakur saksóknari upplýsti okkur síðar um að ekkert hafi verið aðhafst til rannsóknar í kærumálinu sem tengdist VSV, enda ekkert óeðlilegt í gangi. Seðlabankinn hafði ekkert fram að færa sem kallaði á rannsókn og neyddist til að afturkalla kæruna. Allt þetta gerðist á bak við tjöldin og á bak við okkur.

Að nokkru leyti eru mál Samherja og VSV samstofna. Gagnvart okkur lék Seðlabankinn tveim skjöldum og sýndi af sér dæmalausa hegðan. Það kemur mér því ekki sérstaklega á óvart að hann hafi goldið í réttarsölum fyrir atlögu sína að Samherja.

Athygli vakti á sínum tíma hve vel Ríkisútvarpið var upplýst um það fyrir fram að rannsóknarlið úr Seðlabankanum undirbyggi innrás í Samherja til að safna gögnum. Kvikmyndatökumenn RÚV settu sig þannig í stellingar að morgni dags á gangstétt fyrir utan aðsetur fyrirtækisins á Akureyri og í Reykjavík, tilbúnir með tæki sín og tól áður en rannsóknarmenn bar þar að með pappakassa undir gögn.

Vert er að halda til haga dagsetningum og velta fyrir sér hvort atburðarásin þarna sé tilviljunum háð? Ég held ekki, alls ekki.

Fyrir mér blasir við að þarna lágu skýrir og greinilegir þræðir þvers og kruss á milli Seðlabankans, ríkisstjórnarinnar og Kastljóss RÚV. Megna pólitíska myglulykt lagði af þessu samráðsferli þá og leggur enn.“

Hin áhugaverð atburðarás
26. mars 2012: Steingrímur J. lagði fram á Alþingi frumvörp Jóhönnustjórnarinnar um stjórn fiskveiða og veiðigjöld.
27. mars 2012: Húsleit Seðlabankans hjá Samherja á fyrir norðan og sunnan.
27. mars 2012: Þrælundirbúinn Kastljósþáttur um meinta undirverðlagningu Samherja (augljóslega farið að undirbúa þáttaseríuna löngu fyrir húsleitina).
28. mars 2012: Framhalds-Kastljós um sama mál.
29. mars 2012: Kastljós III um sama mál, Þorsteinn Már Baldvinsson í „yfirheyrslu“. Í inngangi var sagt m.a.: „Allur útflutningur Samherja er til rannsóknar“!
2. apríl 2012: Vinnslustöðin tekin fyrir í seríu Kastljóss um verðlagningarmál. Forráðamönnum Hugins í Eyjum gerðar upp skoðanir.

vsv.is greindi frá.