Nú ætla ég að fara yfir nokkur atriði í þessari skýrslu, sem stýrihópur um höfn í Bakkafjöru, sendi frá sér og er byggð á “fjölmörgum” rannsóknum margra virtra fyrirtækja og stofnana.  En ég fæ nú ekki betur séð en að niðurstöðum sé “hagrætt” þannig að útkoman verði verkefninu “hagstæð”.   

–  Á blaðsíðu 5 í umræddri skýrslu, er talað um það að aldan fyrir suðurlandi sé sú hæsta sem um getur, en sé lægst við Bakkafjöru vegna þess að Bakkafjara sé í “skjóli” af Vestmannaeyjum. Þvílíkt bull, á milli Bakkafjöru og Eyja eru rúmlega 5 kílómetrar. Þegar ég var stýrimaður og var farið í “var” t.d undir Grænuhlíð, fyrir vestan, rekur mig aldrei minni til þess að við fengjum “skjól” af því að vera 5 kílómetra undan Hlíðinni. Það er hægt að vera í skjóli 100-200 metra frá (fer eftir landslagi) en rúma 5 kílómetra, það er náttúrulega algjört kjaftæði og að byrja á því að bera svona bull fram í byrjun skýrslunnar vekur upp spurningar um hversu mikið sé að marka restina af henni?

–   Á blaðsíðum 5 og 6, í skýrslunni, er talað um sandrifið utan við fyrirhugað hafnarstæði í Bakkafjöru. Þar segir meðal annars “Þegar aldan er nægjanlega há á leið sinni yfir sandrifið, fer hún að hryggjast og getur því brotnað á sandrifinu. Öldurnar brotna á um 300 m kafla frá 10 m jafndýpislínunni og inn fyrir hrygginn á sandrifinu. Við það, að aldan brotnar á sandrifinu, lækkar hæð öldunnar verulega, og heldur brotna aldan áfram að berast yfir um 400 m breiðan og 10 -12 m djúpan ál, sem liggur innan við sandrifið. Fjarlægðin frá hrygg sandrifsins að fyrirhuguðu hafnarmynni er um 500 metrar“. Oft hef ég farið þarna um í misjöfnum veðrum og hef ég aldrei séð annað en að það brjóti á þessu rifi. Svo stendur til að bjóða fólki upp á það að siglt verði yfir þetta rif á skipi sem verður u.þb 15 metrum styttra en núverandi Herjólfur er og aðeins með 3,2 metra djúpristu, ekki vildi ég reyna að stjórna skipi við svona aðstæður. Annars hef ég verið að fylgjast með veðurdufli við Bakkafjöru (ásamt fleirum) og samkvæmt upplýsingum frá þessu veðurdufli er ansi oft ófært í Bakkafjöru.

–   Þá kemur að sandburði í og við Bakkafjöruhöfn en á blaðsíðu 8 fær þetta atriði, sem ég vil meina að sé höfuðatriði fyrir þessa væntanlegu framkvæmd.  Þessi umfjöllun, sem að mínu mati og þeirra sem þekkja svæðið mjög vel er svo yfirborðskennd að ekki verður hægt að verja hana með nokkru móti: “Kannað var, hvaða áhrif breytingar á botninum á rifinu hefðu til lengri tíma. Þegar dýpið er minnkað um 2 m á 300 m kafla eftir hryggnum og febrúarveðrið er keyrt í tölvulíkaninu, þá leitast aldan við að bera efnið inn fyrir rifið og koma dýpinu á   hryggnum í fyrra horf. Þegar dýpkað er um 2 metra með 70 metra breiðri rennu í gegnum sandrifið og febrúarveðrið er keyrt, þá færist rennan til austurs og það grynnkar á móts við höfnina Dýptarmælingar á nokkurra ára tímabili sýna verulegar breytingar á rifinu austan ferjuhafnarinnar.

Þá má reikna með, að dýpið geti farið niður í allt að 5,5 -5 m uns brimið eykur dýpið á ný. Eins má reikna með, að rof komi í sandrifið niður á allt að 7-8 m dýpi á 8 til 10 ára fresti. Niðurstaðan er því þessi: Brim úr suðaustan ölduáttum eykur dýpið á sandrifinu undan Bakkafjöru. Brim úr suðsuðvestri eykur dýpið á sandrifinu undan Bakkafjöru.  Brim úr suðvestri leitast við að færa lægðina í sandrifið undan Bakkafjöru tilausturs. Mikið brim úr suðvestri eykur dýpið en lítið brim minnkar dýpið  Efnisburður utan á hafnargarða Nettó efnisburður reynist vera um 320.000 m3 á ári vestan Bakkafjöru og 440.000 m3 á ári austan við Bakkafjöru, en aðeins um 120.000 m3 á ári við ferjuhöfnina við Bakkafjöru. Eins og áður er getið, ná hafnargarðarnir um 600 m frá ströndinni. Suðvestan- og suðaustan ölduáttir bera efni að görðunum. Samkvæmt þessum reikningum tekur það efnisburðinn um 10 ár að fylla að hafnargörðunum í meðalárferði.”

(ath að leturbreytingar eru alfarið mínar og er efni tekið úr umræddri skýrslu).  Ég hef nú ekki sjálfur verið mikið að stunda veiðar á þessu svæði en það hafa aðrir gert og halda því fram að botninn á þessu svæði sé svo síbreytilegur, vegna sandburðar, að sé verið á vissri togslóð sé ekki hægt að “treysta” á það að botninn sé óbreyttur þegar togað er til baka.  Þá er því einnig haldið fram, í skýrslunni, að “lega” tilvonandi sjóvarnargarða komi í veg fyrir það að sandur berist í tilvonandi höfn,   Þar er vísað til rannsókna, sem Siglingastofnun gerði og eiga þær rannsóknir að vera fullkomlega “öruggar”. 

Rannsóknir, sem voru gerðar varðandi sjóvarnargarð í Grímsey, sem “hvarf” í óveðri, fyrir nokkrum árum, áttu líka að vera alveg “öruggar”.  Þá vildu “sérfræðingarnir” hjá Siglingastofnun ekki hlusta á staðkunnuga menn og það gera þeir ekki heldur núna.  Skyldi vera eitthvað samhengi þarna á milli?  Það sem mér þykir fyrst og fremst vafasamt við gerð fyrirhugaðra sjóvarnargarða, er að þá á að reisa þá beint ofan á sandinn (ekki er almennilega vitað hve djúpt er niður á fast þarna). 

Vitað er að sandurinn er á “fleygiferð” og ekki þarf mikið ímyndunarafl til þess að gera sér í hugarlund að nokkrar “steinvölur” verði nú ekki mikil fyrirstaða, ef og þegar brimið við suðurströndina nær sér á  strik.  Einhvern veginn sé ég það ekki fyrir mér að stjórnvöld hér á landi séu tilbúin til þess að setja stórar fjárhæðir í samgöngur milli Lands og Eyja, ef þessi rándýri “tölvuleikur” gengur ekki upp í raunveruleikanum.  Tapið verður fyrst og fremst Vestmannaeyinga, því miður og eins og ég sagði í upphafi þessarar greinar, þá er engan vegin vitað hver verður ábyrgur fari allt á versta veg.
 
Ekki væri mikið mál að fara svona yfir fleiri liði þessarar skýrslu, svo mikið er af staðreyndavillum í henni og þegar einum lið er hrundið, þá bregðast forsendur sem eru fyrir öðrum og svo koll af kolli.  En ef ég gerði þetta yrði þessi grein svo löng að það myndi enginn nenna að lesa hana, nú þegar hef ég áhyggjur af því að hún sé orðin of löng.

Fyrir það fyrsta þá er “náttúruöflunum” sýnd alveg dæmalaus óvirðing með þessum áætluðu framkvæmdum, því mér er ekki kunnugt um það að mannfólkinu hafi tekist að beisla náttúruöflin.  Menn hafa staðið öldum saman í Bakkafjöru og horft til Vestmannaeyja.  Ef menn hefðu séð þess nokkurn kost, væri löngu búið að byggja þarna almennilega ferjuhöfn.  Förum varlega! 
 
Jóhann Elíasson
http://johanneliasson.blog.is

Heimildir: Skýrsla starfshóps um höfn í Bakkafjöru, viðtöl við fyrrverandi og núverandi sjómenn, ýmis viðtöl við menn, sem hafa tjáð um málið

.