Grein þessi er úr 11. tbl. Eyjafrétta.

Núna eru Vestmannaeyjar miðstöð umfangsmikilla rannsókna í hafinu suður af Eyjum. Notaðir eru tveir fjarstýrðir kafbátar hlaðnir hátæknibúnaði  sem taka margskonar sýni úr sjónum og greina þau um leið. Sá fyrri var sjósettur á laugardaginn og sá seinni á þriðjudaginn. Héðan halda þeir til Færeyja til móts við breskt rannsóknaskip þaðan sem þeir leggja upp í leiðangur suðureftir Atlantshafinu. Leiðangrinum lýkur á Harris eyju í Skotlandi og þá hafa bátarnir lagt 3000 km að baki á einni og sömu rafhlöðunni. 

„Þetta hefur verið í deiglunni í tvö ár en upphafið var að Breska hafrannsóknarstofnunin hafið samband við Háskóla Íslands sem vísaði á Vestmannaeyjar. Bretarnir töluðu svo við okkur,“ sagði Hörður Baldvinsson, framkvæmdastjóri Þekkingarseturs Vestmannaeyja. „Ég sagði að Vestmannaeyjar væru langsbesti staðurinn, öflugt bæjarfélag við andyri alls Norður Atlantshafsins. Mikil tækniþekking og reynsla til staðar og á hverju strái eldklárir rafvirkjar og tæknimenn. Alltaf til þjónustu reiðubúnir komi eitthvað upp á. Ég sendi þeim skýrslu og síðasta haust komu Ed Chaney og Peter Lambert frá Bretlandi og leist vel á. Bátarnir eru komnir og farnir og þeim fylgdu fimm vísindamenn til að setja bátana saman og sjá um að allt væri í lagi.“ 

Drónar hafsins 

Á laugardaginn var óvenju mikil umferð um Vestmannaeyjahöfn, m.a. fjögur skemmtiferðaskip en hún truflaði ekki prófanir. Fyrri báturinn er sennilega kominn langleiðina til Færeyja og sá seinni siglir í kjölfarið. „Hann byrjaði á rannskóknaleiðangri við Eyjar sem á eftir að gagnast okkur, t.d. til að kanna rauðátuna sem gæti orðið mikill happafengur fyrir okkur Eyjamenn. Héðan siglir hann eftir djúpkantinum til Færeyja. Þeir greina seltu, steinefni, kolefni og fleiri efni  í hafinu. Líka hita sjávar, strauma og rafleiðni sem gagnast þegar ástandið í hafinu er metið.“ 

Hörður sér fyrir sér frekara samstarf í framtíðinni. Auk Setursins og Vestmannaeyjabæjar eru HÍ og Hafrannsóknastofnun samstarfsaðilar hér á landi. „Í svona gríðarlega flóknu verkefni vinna margar  stofnanir saman. Má nefna Fiskistofu, Landhelgisgæslu Íslands og Háskólann í Southhamton og Samtök sveitarfélaga á Suðurlandi. Þjónusta í Vestmannaeyjum nýtur góðs af og þetta rímar við það sem við erum að gera hér á Setrinu. Auk þess opnast tækifæri fyrir tæknifyrirtæki að eflast með flóknari verkefnum,“ sagði Hörður sem vill horfa lengra. 

„Bátarnir geta með réttum búnaði fundið fiskitorfur. Er þetta ekki möguleiki fyrir okkur í fiskileit? Að senda kafbáta til að leita að loðnu, síld og svo ég tali ekki um makrílinn hér við land sem þyrfti að rannsaka mun betur. Bátarnir eru drónar hafdjúpanna og gætu farið um miðin og gefið upplýsingar hvar torfur er að finna. Þeir kosta örugglega sitt en rekstrarkostnaðurinn er ekki nema lítið brot af því að senda út skip með fullri áhöfn. Og hversu umhverfisvænt yrði þetta?,“ sagði Hörður.