Það er ástæða til að óska nýkjörnum forseta ASI, Drífu Snædal til hamingju með kjörið. Það er mikilvægt að forseti samtaka með um 100 þúsund félaga njóti viðtæks stuðning innan verkalýðshreyfingarinnar. 

Forsetinn á að vera fulltrúi allra félagsmanna hvar í flokki sem þeir standa og hann á að bera virðingu fyrir skoðunum félagsmanna sinna. Til að rifja upp þá er rétt ár síðan nýkjörinn forseti ASI sagði ríkisstjórnarsambandi VG og Framsóknar með Sjálfstæðisflokknum vera „eins og að éta skít“,  líkti því við ofbeldissamband, að innviðir Sjálfstæðisflokksins væru spilltir og fullir kvenfyrirlitningar. Ég reikna með að nýkjörin forseti ASI biðji sjálfstæðismenn í verkalýðshreyfingunni sem skipta þúsundum afsökunar á þessum orðum sínum um þá og innviði flokksins. Það væri reisn yfir því áður en lengra verður haldið.

ASI er ekki og á ekki að vera stjórnmálaflokkur eða forseti að stimpla sig inn sem pólitískur leiðtogi enda samanstendur hreyfingin af fólki úr öllum stjórnmálaflokkum og hagsmunir þess er þvert á flokkslínur. Fráfarandi forseti hefur þó greinilega haft áhyggjur af þessu eins og skírt kom fram í kveðjuræðu hans á ASI þinginu í liðinni viku. Þar sagði hann að ASI ætti ekki að vera stjórnmálaflokkur vegna grundvallarhagsmuna félaganna sem eru þvert á stefnur stjórnmálaflokka. Alþýðusambandið er mikilvægara en svo að það verði gert að stjórnmálaafli í þágu forystu þess. Hér fylgja ASI góðar óskir eins og nýkjörinni forystu en það er beðið eftir afsökunarbeðni nýs forseta til sjálfstæðismanna í hreyfingunni svo það sé klárt að þeir séu jafn velkomnir til starfa með nýrri forystu og þeir hafa verið hingað til.

Skýrsla um aðdraganda kísilvers

Í liðinni viku fóru fram umræður í þinginu um skýrslu umhverfisráðherra um aðdraganda að útgáfu starfsleyfis til kísilverksmiðju Sameinaðs sílikons hf. í Helguvík. Skýrslubeiðandi var  þingmaðurinn Hanna Katrín Friðriksson, undirritaður og fleiri þingmenn. Skýrslan er gott innlegg í þá umræðu sem verið hefur um aðdragandann að byggingu kísilvers í Helguvík og hægt að draga af henni mikinn lærdóm. Í minni ræðu ræddi ég um aðdragandann að byggingu kísilvers í Helguvík og þeirrar stöðu sem uppi var á Suðurnesjum í atvinnumálum í aðdraganda byggingu kísilverksmiðjunnar og sagði m.a. „Ég vona að þær skýrslur sem hér hafa legið frammi, bæði skýrslan um aðkomu og eftirlit stjórnvalda frá Ríkisendurskoðun og skýrslan frá ráðherranum sem er til umræðu, verði okkur lærdómur. Það er mikilvægast þegar upp er staðið að við drögum lærdóm af því sem þarna fór fram, eða kannski öllu heldur því sem þarna átti ekki að fara fram“. Það var aldrei vilji eins eða neins að þarna risi stóriðja sem spúði mengandi efnum yfir íbúanna.  

Áætlanir um framleiðslu á umhverfisvænum sólarkísli fóru almennt vel í fólk eins og loforðið um 100 vel launuð störf. Framleiða átti sólarkísil til nota í framleiðslu á sólarsellum sem framleiddu síðan umhverfisvæna orku. Í því ljósi var um góðan kost að ræða en allt fór á versta veg vegna svika eigendanna. Það er sorgin á bak við þetta verkefni og reynsla íbúanna er ömurleg. Áhrifin sem verksmiðjan hafði á heilsufar íbúanna vegna lélegs tækjabúnaðar var að sjö af hverjum tíu leituðu til læknis og fundu fyrir einkennum, var engum boðleg. Yfir einbeitta sviksemi og brotavilja ná eingin lög.

Mikill meirihluti vildi kísilver

En hvernig var andinn í samfélaginu í aðdraganda ákvörðunar um byggingu kísilvers í Helguvík. Keilir, miðstöð vísinda og fræða, gerði skýrslu og skoðanakönnunum fyrir Samband sveitarfélaga á Suðurnesjum í aðdraganda uppbyggingar verksmiðjunnar. Þar kom fram að 77% þeirra fyrirtækja sem spurð voru um uppbyggingu kísilvers í Helguvík voru jákvæð fyrir verkefninu. Þá voru 68% íbúa því sammála að það myndi hafa mjög jákvæð áhrif á atvinnulífið á Suðurnesjum að fá slíka starfsemi. Þessi afstaða lýsir væntingum íbúanna um fyrirtæki sem lofaði 100 nýjum og vel launuðum störfum í Helguvík.

Í mínum huga er mikilvægast að gleyma því aldrei að engin lög eða reglur, skýrslur eða umræður koma í veg fyrir einbeittan brotavilja, svik og pretti eins og gerðist við byggingu og rekstur kísilverksmiðjunnar í Helguvík. Sá lærdómur er þung lexía en má aldrei koma í veg fyrir að við höldum áfram að nýta auðlindir landsins á skynsamlegan hátt og skapa sterkt samfélag. Nýtum mannauðinn og sköpunarkraftinn til verðmætasköpunnar sem er grunnurinn að þéttriðnu velferðarneti sem er  byggt á heilbrigðu og sterku atvinnulífi.

Ásmundur Friðriksson, alþingismaður.