*Arnar Sigurmundsson var framkvæmdastjóri Viðlagasjóðs *Ógleymanleg eldmessa *Umfangsmikið tjónamat *Í forystusveit lífeyrissjóða í 30 ár *Mikil útgáfustarfsemi í Eyjum.

2023 – Arnar Sigurmundsson hefur verið forystumaður í félags- og menningarmálum Vestmannaeyja um áratugaskeið. Þá var hann lengi í forystusveit lífeyrissjóða landsmanna og í atvinnulífinu. Ljósmynd/Sindri.

„Heimaeyjargosið 1973 breytti öllu í Vestmannaeyjum,“ segir Arnar Sigurmundsson, fyrrverandi framkvæmdastjóri. Hann var á 30. aldursári þegar eldgosið hófst aðfaranótt 23. janúar 1973. Eftir að hafa komið fjölskyldunni í öruggt skjól í Reykjavík, bjargað búslóðinni og klárað vinnutengd verkefni  frétti hann að það vantaði starfsmann til að sinna  útreikningum og þjónustustörfum hjá Viðlagasjóði í Eyjum. Arnar fékk starfið.        

„Ég var einn þeirra sem sóttu eldmessuna í Landakirkju að kvöldi 22. mars 1973. Það var alveg ógleymanleg stund og ekki síður það sem á eftir fylgdi. Ríkisútvarpið var mætt þarna en enginn frá Sjónvarpinu. Það voru þarna þrír menn frá BBC sem náðu nokkrum skotum í kirkjunni. Það myndefni fannst 25 árum síðar. Sama dag og eldmessan var haldin hófst óviðráðanleg framrás hraunsins og fóru um 100 hús undir á skömmum tíma.  Arnar segir það vera umhugsunarvert hvort minna tjón hefði orðið ef vatnsdælurnar hefðu komið hálfum mánuði fyrr. Þá á hann sérstaklega við framrásina  eftir 25. mars þegar Heimatorg, Rafveita Vestmannaeyja og húsin þar í kring urðu hrauninu að bráð.  

Meta þurfti skemmdir á 1.000 húseignum 

Eftirlitsmenn með húseignum unnu með okkur og hafði sjóðurinn mikilla hagsmuna að gæta vegna húsa sem stóðu við  hraunkantinn og í næsta nágrenni auk annarra verkefna,” segir Arnar.  „Mat á skemmdum á húseignum, innbúi og bifreiðum  hófst strax sumarið 1973.  Að því verki komu matsmenn frá tryggingarfélögum og verkfræðistofum. Arnar segir að ekki hafi verið til teikningar af öllum húsunum sem urðu fyrir tjóni. Því þurfti að mæla upp og teikna fjölmörg eldri hús svo hægt væri að meta skemmdir á þeim til fjár. Alls voru metnar skemmdir á um 1.000 húseignum, 1.300 innbúum og 800 bifreiðum auk eigna sem eyðilögðust af völdum gossins og Viðlagasjóður bætti.

Alls töpuðust 280 íbúðarhús undir hraun og gjall í eldgosinu. Í þeim voru 320 íbúðir. Nokkur íbúðarhús annars staðar í bænum skemmdust einnig mikið. Þá eyðilögðust um 50 atvinnuhúsnæði auk skúra og útihúsa.   

1973 – Eldmessan í Landakirkju að kvöldi 22. mars 1973 er ógleymanleg,
að sögn Arnars. Séra Þorsteinn Lúther Jónsson sóknarprestur messaði.
Um 200 mættu til messunnar og unnu flestir þeirra við björgunarstörf í
Eyjum. Skömmu fyrir guðsþjónustuna hafði hraunið farið yfir varnargarða í
austurbænum og valdið gríðarlegu tjóni. Í kór Landakirkju sátu f.v.: Garðar
Arason, Bjarni Bjarnason, Andri Valur Hrólfsson, Arnar Sigurmundsson, Össur
Kristinsson, Jóhann Ingvar Guðmundsson og Áki Heinz Haraldsson.
Ljósmynd/Sigurgeir Jónasson

1970 – Stjórn Eyverja 1970-71. Aftari röð f.v.: Gísli Geir Guðlaugsson,
Engilbert Gíslason, Sigurður Jónsson. Fremri röð f.v.: Helgi Bernódusson,
Arnar Sigurmundsson. Ljósmynd/Sigurgeir Jónasson.

Greinina í heild sinni má lesa í 23. tbl Eyjafrétta.