Á morgun er vika síðan ég sigldi Blíðunni minni til Þorlákshafnar með nýjum eiganda.

Viðbrögð fólks í kring um mig hér í Eyjum eru tilefni þessarar greinar, en ég hef m.a. fengið að heyra: “Hvenær kemur nýji báturinn? Mun nýji báturinn ekki örugglega heita Blíða?” og “Þú ert að ljúga ef þú segist vera hættur.” 

Að mörgu leiti skiljanleg viðbrögð, enda hef ég starfað sem trillukarl nánast óslitið frá 1987, en það er tvennt sem fólk þarf að hafa í huga þegar kemur að því að fá sér bát til þess að róa og hafa tekjur, en ég hef t.d. aldrei farið á strandveiðar, enda stangast þær á við starf mitt sem hafnarvörður, en ég ætla að fjalla aðeins um þessi 2 atriði.

Kvótakerfið

Það er ekkert grín að vera leiguliði og í raun og veru hefði ég sennilega ekkert róið núna á vertíðinni ef ég hefði ekki eignast góðan vin fyrir ári síðan, fiskverkanda uppi á landi sem hefur borgað mér verð á ársgrundvelli, sem er afar sanngjarnt, en þrátt fyrir það var kvótaleigan virkilega farin að gera þetta erfitt, fyrir utan það að sjórinn á Íslandi er alveg smekk fullur af ýsu og enginn ýsukvóti í boði og þegar maður skoðan nýjustu skýrslu Hafró, þá segjast þeir ekki sjá fyrir sér neina verulega aukningu á ýsu í aflaheimildum, eða a.m.k ekki fyrr en eftir 2023.

Þorskurinn er líka farinn niður sl. 2 árin og virðist ekki vera á uppleið, miðað við útreikningar Hafró, en allt gerir þetta það að verkum að kvótaleigan hækkar og þar sem ég er ekki tilbúinn að fara út á sjó og veiða einhverjar tegundir og jafnvel í versta falli henda öðrum, þá fannst mér betra að staldra við núna. 

Hafa verður líka í huga að þegar ég keypti bátinn fyrir liðlega 2 árum síðan, var nýbúið að auka aflaheimildir í ýsu um 40%. Síðan þá hafa aflaheimildir í flest öllum tegundum verið lækkaðar.

En það er önnur ástæða sem kannski hefur enn meira að segja í mínu tilviki.

Bankinn minn

Alveg frá því að ég byrjaði í útgerð 1987 hef ég þurft að leita að fyrirgreiðslu hjá bönkunum og lent í ýmsum hremmingum á þeim tíma.

Bankinn minn í dag heitir Landsbankinn, en var Sparisjóður Vestmannaeyja og ég ætla að fara yfir það sem er búið að gerast síðan 2005.

2005 fór ég niður í Sparisjóð. Það hafði gengið mjög vel hjá mér og ég hafði hug á því að skipta út þeim litla bát sem ég átti þá fyrir stærri og öflugri.

Hitti ég þar fyrir þjónustufulltrúa og lýsti áhuga mínum á þessu, en um leið áhyggjum yfir því hversu háir vextir væru á Íslenskum lánum, en ég hafði einmitt farið illa út úr slíku láni örfáum árum áður.

Þessi þjónustufulltrúi sagði mér að það væri ekkert mál, hann skyldi redda mér láni í erlendum gjaldmiðli. Ég lýsti áhyggjum mínum yfir því ef verðbólga færi af stað og vextirnir á erlendum lánum gætu rokið upp, en þjónustufulltrúinn fullvissaði mig um það, að það væri alveg sama hvað myndi gerast, vextir á hinu erlenda láni yrðu aldrei hærri en með því að taka íslenskt lán, og þar með beit ég á og kokgleypti. 

Vertíðin 2008 var mjög góð hjá mér, en það fóru samt að renna á mig 2 grímur varðandi þetta erlenda lán þegar ég fékk símtal frá þáverandi Sparisjóðsstjóra sem spurði mig að því, hvort ég hefði ekki áhuga á að fara í alvöru útgerð og kaupa mér kvóta og hann skyldi fjármagna kaupin hjá mér. Ég þakkaði fyrir gott boð, en fannst þetta það skrýtið að ég ákvað að láta þetta eiga sig og sem betur fer, því allir vita hvað gerðist haustið 2008 og hagkvæma lánið sem ég tók 2005 endaði ég sennilega með að borga tilbaka amk fjórfalt, ef ekki meira.

Ég tók m.a. þátt í málssókn á vegum LS til þessa að reyna að fá leiðréttingar á þessum lánum og unnum við málið í undirrétti, en töpuðum að sjálfsögðu í hæstarétti.

En þar með var ekki hremmingum mínum gangvart bankakerfinu lokið.

Vertíðin 2016 var ofboðslega erfið. Bæði var erfitt að fá kvóta, verðin lág og á þessum tímapunkti voru veiðigjöldin, sem þá nýlega höfðu verið færð yfir á leiguliða af ríkisstjórn Framsónkar og Sjálfstæðisflokks virkilega farin að bíta í(ég spurði reyndar þáverandi sjávarútvegsráðherra, Sigurð Inga, út í þetta hér í Eyjum en hann þóttist ekkert kannast við þetta.)

23. maí var mjög sérstakur dagur hjá mér, en ég hafði árið áður verið greindur með það illa farna mjöðm, að ég fór í aðgerð þennan dag, en áður en að því kom, fór ég niður í banka og óskaði eftir annaðhvort frystingu á mínum lánum, eða þá að þau yrðu sett þá allavega á einhverskonar lægri vöxtum á meðan ég var að ná mér, en því var algjörlega hafnað og mér var tilkynnt að það eina sem mér stæðist til boða væri yfirdráttarlán með hægstum vöxtum til að borga af láninu á meðan ég var að ná mér. 

Á þessum tímapunkti skuldaði ég liðlega 15 milljónir. Nákvæmlega 2 árum seinna þá tókst loksins, með hjálp góðra manna hér í bæ, að selja þennan litla kvóta sem ég átti. Fyrir hann fékk ég liðlega 26 milljónir, en þegar bankinn var búinn að taka sitt, stóðu eftir 3 milljónir. Svo það má með sanni segja að bankinn minn hafi nú verið duglegur gegnum árin að blóð sjúga mig inn að beini.

Þrátt fyrir þetta allt saman, þá ákvað ég nú í vetur þegar tíminn sem ég hafði gefið mér með þennan bát, 2 ár, var kominn, að ræða við núverandi bankastjóra í spjalli á netinu, að þar sem ég væri nú algjörlega skuldlaus við bankann um það, að ef ég hefði áhuga á að fá mér aðeins stærri bát, hvaða fyrirgreiðslur ég gæti fengið?

Svarið var nokkuð skýrt. Þú getur fengið hámark 35% lán ef mér líst á bókhaldið hjá þér og ef þú þarft meira, þá verður þú að veðsetja húsið þitt líka.

Þannig að þegar þessi tvö atriði eru lögð saman, þá held ég að flestir skilji það nú vel að þetta er nú ekkert eins spennandi og sumir halda.

Vissulega verð ég alltaf trillukarl að einhverju leiti og ef ég ætti nóg af peningum, þá væri meira en líklegt að ég myndi kaupa mér einhvern öflugan bát, en svo er ekki og í sjálfu sér er allt sem mælir gegn því, í mínu tilviki, að fara af stað aftur. 

Kvótakerfið, bankinn og ég er að sjálfsögðu í annari vinnu og ekki verður þetta léttara með árunum. Hugurinn er hins vegar til staðar og verður það sjálfsagt alltaf, en í sjálfu sér hef ég lifað lengi vel draum trillukarlsins, en því má heldur ekki gleyma að svo er ég alltaf með uppi í erminni loforð um gott pláss í næsta lífi. Það er vonandi langt í það ennþá.

Þakkir

Mig langar að þakka tveimur aðilum sérstaklega fyrir alla aðstoðina við minn síðasta bát.

Hallgrímur Rögnvaldsson hjálpaði mér alveg gríðarlega og var ómetanlegur í að standsetja bátinn fyrir mig, enda vandamálin gríðarleg í upphafi.

Sama má segja um Þórarinn Sigurðsson sem bjargaði mér eiginlega alveg gagnvart tækjabúnaðinum um borð. Það er ómetanlegt að eiga svona góða vini að.

Blíðuútgerðinni er þar með lokið, a.m.k. í bili.