Samninganefnd Samtaka fyrirtækja í velferðarþjónustu (SFV) og Sambands íslenskra sveitarfélaga um rammasamning fyrir þjónustu hjúkrunarheimila lýsir miklum vonbrigðum með þá ákvörðun stjórnvalda og meirihluta fjárlaganefndar að halda fast við boðaða skerðingu á rekstrargrunni hjúkrunarheimila.

Sjúkratryggingar Íslands (SÍ) hafa nú staðfest að sú ,,viðbót“ til hjúkrunarheimila, sem boðuð var í áliti meirihluta fjárlaganefndar við 2. umræðu fjárlaga, er í raun engin viðbót þegar allt kemur til alls. Um er að ræða fjármuni til að mæta samningsbundinni skyldu ríkisins skv. rammasamningi SÍ þess efnis að greiðslur til hjúkrunarheimila taki mið af aukinni hjúkrunarþyngd heimilismanna skv. svonefndum RUG stuðlum. Um þetta atriði var samið við gerð rammasamnings hjúkrunarheimila árið 2016. Svo virðist sem gleymst hafi að gera ráð fyrir þessari skuldbindingu ríkisins í fjárlagafrumvarpinu. Á það benti SFV í umsögn sinni við frumvarpið og var leiðrétting gerð í breytingartillögum meirihluta fjárlaganefndar sem lagðar voru fram við aðra umræðu fjárlaga. Eftir stendur að ekki hefur verið komið til móts við þá skerðingu sem varð á rekstrarfé hjúkrunarheimila árið 2018.

Hjúkrunarheimilin sniðgengin
Að óbreyttu er ekki annað að sjá en að áframhaldandi niðurskurður sé fram undan árið 2019. Af hendi samninganefndar SFV og Sambands íslenskra sveitarfélaga verður ekki komist hjá því að lýsa miklum áhyggjum af því áhugaleysi stjórnvalda á því að bæta fjármögnun þjónustu hjúkrunarheimilanna og, að því er virðist, rekstrarumhverfi hjúkrunarheimila almennt. Staðan sem blasir við gengur þvert á það sem fram kemur í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar þar sem tilgreint er sérstaklega að styrkja eigi rekstrargrunn hjúkrurnarheimila. Staðreyndin virðist á hinn bóginn sú að ekki er áhugi á því að viðhalda núverandi þjónustustigi hjúkrunarheimilanna þrátt fyrir gott efnahagsástand og fjáraukningu í heilbrigðiskerfið almennt. Áhugaleysið virðist einnig birtast í því að ekki er minnst einu orði á hlutverk eða þjónustu hjúkrunarheimila í nýgerðum drögum að heilbrigðisstefnu ríkisstjórnarinnar. Hjúkrunarrými eða hjúkrunarheimili, eru ekki nefnd einu orði í því tæplega 40 blaðsíðna skjali. Jafnframt hefur hagsmunaaðilum heimilanna ekki verið boðið til samráðs um mikilvæg málefni sem snerta rekstrarumhverfi hjúkrunarheimila nema að mjög takmörkuðu leyti auk þess sem velferðarráðuneytið afþakkaði að taka þátt í nýlegu málþingi á vegum SFV þar sem mikilvæg málefni hjúkrunarheimila voru rædd. Það vakti athygli.’

Ljóst að draga þarf úr þjónustu
Í dag, fimmtudag, hefur samninganefnd SFV og Sambands íslenskra sveitarfélaga sent erindi til SÍ þar sem gerð er sú krafa að SÍ tilgreini hvaða atriðum í kröfulýsingu vegna þjónustu hjúkrunarheimila ríkið er tilbúið að falla frá eða draga úr til að mæta þeirri rýrnun sem orðið hefur á fjármögnun rammasamningsins á samningstímanum. Samninganefnd SFV og Sambands íslenskra sveitarfélaga hefur ítrekað gert athugasemdir við að ríkið kostnaðargreini ekki þær kröfur sem það gerir til þeirrar heilbrigðisþjónustu sem það vill kaupa. Ríkinu ber að ákvarða þjónustustig og þær kröfur sem gerðar verða til hjúkrunarheimila og þarf því einnig að segja til um úr hvaða þjónustu skuli draga þegar fjárframlög eru skorin niður. Umræddur rammasamningur hjúkrunarheimila rennur út þann 31. desember nk. og hann verður ekki framlengdur nema fyrir liggi hvaða þætti þjónustunnar eigi að skerða til að koma til móts við þessa rýrnun. Það er mikilvægt að stjórnvöld upplýsi sem fyrst hvar eigi að draga saman í þjónustunni enda þarfnast allar aðgerðir undirbúnings áður en þeim er hrint í framkvæmd. Hvort heldur sem litið er til uppsagnarfrests starfsmanna eða breytinga á samningum um innkaup, þá þurfa rekstraraðilar tíma til að ná fram nauðsynlegri hagræðingu sem leiðir að skerðingunni. Síðast kom skerðingarkrafa á einingarverð rammasamnings SÍ fram í maí 2018 og gilti afturvirkt frá 1. janúar 2018. Slík vinnubrögð eru ekki boðleg og valda því að skerða þarf þjónustu meira en ella.

Í dag er útlit fyrir að rammasamningur SÍ um þjónustu hjúkrunarheimila verði ekki framlengdur. Um 45 hjúkrunar- og dvalarheimili á Íslandi, sem velta um 27 milljörðum króna á ári, verða þá um áramótin samningslaus við ríkið um þjónustu sína. Samninganefnd SFV og Sambands íslenskra sveitarfélaga hafa þegar óskað eftir fundi með heilbrigðisráðherra til að ræða þá alvarlegu stöðu sem upp er komin.