Fyrstu niðurstöður úr merkingum á þorski árið 2019
20. febrúar, 2020

Við Ísland hafa merkingar verið notaðar til að rannsaka far fiska í meira en eina öld en árið 1904 var fyrsti þorskurinn merktur við Ísland. Síðan þá hefur þorskur verið merktur reglulega en með nokkrum hléum. Hafrannsóknastofnun merkti þorska árið 2010 og eftir 9 ára hlé hófust merkingar aftur í mars 2019 þegar 1800 þorskar voru merktir á Vestfjarðarmiðum og við Kolbeinsey. Merkingunum var haldið áfram í október 2019 en þá voru ríflega 900 þorskar merktir í Arnarfirði og Ísafjarðardjúpi. Með þessum merkingum er meðal annars verið að athuga hvort einhverjir þorskar endurheimtist utan íslenskrar lögsögu en einnig er verið að skoða far ungfisks af uppeldissvæðum. Niðurstöður merkinga gefa mikilvægar upplýsingar um far fiska, það er að segja hvert þeir fara og hvenær. Áætlað er að halda merkingum á þorski áfram í ár.

Við Ísland hafa merkingar verið notaðar til að rannsaka far fiska í meira en eina öld en árið 1904 var fyrsti þorskurinn merktur við Ísland. Síðan þá hefur þorskur verið merktur reglulega en með nokkrum hléum. Hafrannsóknastofnun merkti þorska árið 2010 og eftir 9 ára hlé hófust merkingar aftur í mars 2019 þegar 1800 þorskar voru merktir á Vestfjarðarmiðum og við Kolbeinsey. Merkingunum var haldið áfram í október 2019 en þá voru ríflega 900 þorskar merktir í Arnarfirði og Ísafjarðardjúpi. Með þessum merkingum er meðal annars verið að athuga hvort einhverjir þorskar endurheimtist utan íslenskrar lögsögu en einnig er verið að skoða far ungfisks af uppeldissvæðum. Niðurstöður merkinga gefa mikilvægar upplýsingar um far fiska, það er að segja hvert þeir fara og hvenær. Áætlað er að halda merkingum á þorski áfram í ár.
Endurheimtur úr merkingum árið 2019. Bláir punktar eru endurheimtur á hrygningartíma (mars-maí) en rauðir á fæðutíma (júní-febrúar). Svartir punktar eru merkingarstaðir.

Fimmtíu og einn þorskur hafa veiðst aftur úr merkingunum árið 2019. Flestar endurheimtur eru úr merkingum á Vestfjarðarmiðum. Fljótlega eftir merkingu í mars og fram á vor endurheimtust þorskar á Vestfjarðarmiðum, í Breiðafirði og við Reykjanes. Þeir sem endurheimtust í Breiðafirði og við Reykjanes gengu þangað til hrygningar. Sex þorskar úr merkingunum á Kolbeinseyjarhrygg hafa endurheimst, þar af einn á handfæri á hrygningartíma innst í Skagafirði. Hinir fimm endurheimtust á Kolbeinseyjarhrygg eða við Kolbeinsey á fæðutíma. Einn þorskur sem var merktur í Skagafjarðardjúpi endurheimtist við Kolbeinsey. Tveir þorskar sem merktir voru í Arnarfirði hafa endurheimts en þeir veiddust í Arnarfirði fljótlega eftir að þeir voru merktir.

Þorskur getur farið langar vegalengdir milli hrygningar-, uppeldis- og fæðusvæða. Tilgangurinn með slíkum langferðum er að vera á svæðum sem eru hvað hagstæðust með tilliti til hvar einstaklingurinn er staddur í lífsferlinum. Endurheimtur úr merkingum við Ísland hafa sýnt að kynþroska þorskur er heimakær að því leyti að hann fer gjarnan á sömu hrygningarslóð að vori til að hrygna. Heimasvæði hrygningarhópanna er lítið yfir hrygningartímann en stækkar eftir hrygningu þegar þeir fara í fæðuleit en á fæðuslóð blandast saman þorskar frá mismunandi hrygningarsvæðum. Að hrygningu lokinni fer þorskur í fæðuleit en mislangt er frá hrygningarsvæðum að fæðusvæðum. Þorskur sem hrygnir við Suðvesturland fer ýmist í fæðuleit út af Vesturlandi og Norðvesturlandi eða í austurátt meðfram suðurströndinni. Hins vegar fer þorskur sem hrygnir við Suðausturland frekar í austurátt í fæðuleit. Þannig er þorskur sem hrygnir við Suðausturland nær alfarið aðskilinn hrygningarþorski í Breiðafirði sem fer nær ekkert suður fyrir Reykjanes. Ennfremur sýndu merkingar að þorskar sem hélt sig norður af Vestfjörðum yfir fæðutímann var aðskilinn þorski sem hélt sig norðaustur af landinu. Þetta er byggt á samantekt á niðurstöðum merkinga í gegnum tíðina.

Fiskmerki í þorski
Allir fiskarnir í þessum merkingum eru tvímerktir, þ.e. einu merki er komið fyrir sitthvoru megin við bakuggann en það er gert til þess að auka líkurnar á að merki finnist ef fiskur endurheimtist og meta tíðni merkjataps.

Það kom því á óvart að sjá hve margir þorskar sem merktir voru í mars 2019 á Vestfjarðarmiðum endurheimtust við Kolbeinsey og einnig hve langt austur þeir leituðu. Þetta stangast á við fyrri rannsóknir sem bentu til þess að takmarkaður samgangur væri á milli norðvestur og norðausturmiða. Fréttir frá sjómönnum herma að erfiðlega hafi gengið að veiða þorsk á hefðbundnum slóðum á Vestfjarðarmiðum í sumar og haust. Merkingarnar í fyrra benda til að þorskur hafi fært sig af hefðbundinni fæðuslóð fyrir norðvestan land yfir á norðari slóðir. Þessar frumniðurstöður gætu bent til að far þorsks við Ísland sé að breytast, hvort sem það er tímabundið eða ekki er erfitt að segja til um. Þær sýna jafnframt að mikilvægt er að stunda merkingar reglulega þannig að hægt sé að fylgjast með ferðum þorsksins.

Fiskifræðingar geta aðeins unnið úr merkingagögnum ef fiskar endurheimtast. Sjómenn hafa, ásamt starfsfólki í fiskvinnslum, verið öflugir liðsmenn í merkingarverkefnum á undanförnum áratugum og er þátttaka þeirra ómetanleg. Allir fiskarnir í þessum merkingum eru tvímerktir, þ.e. einu merki er komið fyrir sitthvoru megin við bakuggann en það er gert til þess að auka líkurnar á að merki finnist ef fiskur endurheimtist og meta tíðni merkjataps. Þegar sjómenn eða fiskvinnslufólk finna merktan fisk eru þau beðin um að senda merkin (eða eitt merki ef hitt hefur tapast) til Hafrannsóknastofnunar. Hægt er að senda allan fiskinn eða fjarlægja merkin úr honum og senda þau. Ávallt þurfa að fylgja upplýsingar um staðsetningu veiðistaðar, dagsetningu, dýpi og tegund veiðarfæris. Einnig er mikilvægt að stofnunin fái aðrar upplýsingar, svo sem lengd fisksins, kyn, kynþroska og að kvarnir séu fjarlægðar og sendar með merkinu. Ekki má heldur gleyma að senda með upplýsingar um þann aðila sem sendir merkið. Greiddar eru 2000 krónur fyrir hvert hefðbundið slöngumerki sem er skilað til Hafrannsóknastofnunar.

Facebook
X
LinkedIn
Pinterest
Reddit
Email
Print
Skoða blaðið á netinu
EF Fors 10 Tbl 2025
10. tbl. 2025

NÝBURAR

Aaro Orrason Vähätalo
30. ágúst 2025
Drengur
Turku Finnland
Laura Vähätalo og Orri Arnórsson

NÝBURAR

76e2af77 02d9 48eb B73a 24c32e2403ac
4. janúar 2025
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Katrín Rós Óðinsdóttir og Sæþór Örn Garðarsson.

NÝBURAR

Drengur
3. desember 2024
Drengur
Kaupmannahöfn
Selma Jónsdóttir og Matthías Óskarsson

NÝBURAR

Drengursnorrason
23. október 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Svanhildur Eiríksdóttir og Sindri Sigfússon

NÝBURAR

Lovisu
8. október 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík.
Lovísa Jóhannsdóttir og Jökull Andri Sigurðsson

NÝBURAR

462560821 8781643355208571 772013136079801246 N
17. október 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Aníta Björk Friðriksdóttir og Sigurbjörn Þórður Árnason.

NÝBURAR

Tandri
13. september 2024
Drengur
Hsu, Vestmannaeyjum.
Dagur Arnarsson og Svava Tara Ólafsdóttir.

NÝBURAR

Bfec0ecf E4f8 466a 89f9 94c607ba1ec5
24. ágúst 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Óskar Elías Zoega Óskarsson og Díana Ólafsdóttir

NÝBURAR

Natan Orn
14. ágúst 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Þórey Lúðvíksdóttir og Elías Skæringur Guðmundsson

NÝBURAR

F4c5612c Ae8a 4d77 B83d C5f14f2007fe
26. september 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík.
Þorgeir Þór Friðgeirsdóttir og Elín Inga Halldórsdóttir

NÝBURAR

Moller
20. september 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík
William Thomas Möller og Jenný Guðnadóttir.

NÝBURAR

E50c5f3f Ddd5 4ee2 8685 Dad7e0e417ad
2. ágúst 2024
Stúlka
Fæðingadeild HVE, Akranes
Sigurdís Egilsdóttir og Gunnlaugur Örn Guðjónsson

NÝBURAR

Drengur Hristov
2. ágúst 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík
Todor Hristov og Marta Möller

NÝBURAR

Nýburi
30. júlí 2024
Stúlka
Heimahúsi á Dalvík
Alexandra Ósk Gunnarsdóttir og Brynjar Ingi Óðinsson

NÝBURAR

Nýfædd stúlka.
4. júlí 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík
Theodóra Ágústsdóttir & Carlos Guani

NÝBURAR

IMG 3174
15. júlí 2024
Drengur
Balingen, Þýskalandi
Sandra Erlingsdóttir og Daníel Þór Ingason

NÝBURAR

tryggvason
30. júní 2024
Drengur
Reykjavík
Tryggvi Stein Ágústsson og Guðný Erla Guðnadóttir

NÝBURAR

nyburar
4. júlí 2024
Drengur
Reykjavík
María Rós Sigurbjörnsdóttir og Bjarni Heimir Kristinsson

NÝBURAR

jon
20. júní 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík
Logi Snædal Jónsson og Svala Björk Hólmgeirsdóttir

NÝBURAR

Admin Ajax
10. júlí 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík
Unnur Birna Hallgrímsdóttir og Guðmundur Sundström
Mest lesið
Fylgstu með

Skráðu þig á fáðu nýjustu tilkynningar fyrst

Dýptarmæling

Ekki liggja fyrir nýjar mælingar 

Góð ráð fyrir siglingu

Sjóveiki

Hvað er sjóveiki?

Sjóveiki er misræmi milli skynfæra líkamans sem senda boð til heilans um hreyfingu – kyrrstöðu.

Þegar einstaklingur er úti á sjó þá nema skynjarar í vökvafylltum gangi í innra eyra hreyfingu og senda boð til heilans að einstaklingur sé á hreyfingu. Augun senda hins vegar boð til heilans um að viðkomandi sé kyrr. Heilinn á erfitt með að vinna úr þessum misvísandi og ósamræmdu upplýsingum og sendir skilaboð til magans um að tæma sig – þ.e. veldur uppköstum.

Einkenni sjóveiki eru þreyta, ógleði, svimi, svitakóf og uppköst.

Góð ráð til að hindra sjóveiki:

  • Góð hvíld daginn fyrir brottför. Að fara seint að sofa og snemma um borð í bát fer ekki vel saman ef fólk er hætt við sjóveiki.
  • Forðist áfenga drykki daginn fyrir brottför
  • Forðist djúpsteiktan, brasaðan eða saltan mat daginn fyrir siglingu.
  • Borðið góðan morgunverð. Borðið gjarnan hvítt brauð, hafragraut og ávexti þó ekki sítrus ávexti.
  • Forðist mikið koffein. Mikið kaffi er ekki það sem maganum líkar fyrir sjóferð.
  • Hafðu mat með þér á sjó. Gott er að hafa samlokur með kjúklingi eða kalkún. Kjötið er fitusnautt og brauðið er róandi í maga. Hafðu endilega eitthvað til að grípa í sem er létt í maga. Bananar eru mjög góðir til að narta í ef þú finnur fyrir ógleði en einnig er gott að hafa létt kex eða annað sem er ekki salt eða fitumikið.
  • Drekkið vel af vatni en einnig er gott er að drekka kóla drykki eða engiferöl í sjóferðinni

Lyf við sjóveiki þ.e. lyf sem slá á einkennin og fást án lyfseðils í apóteki.

  • Koffínátín – fæst án lyfseðils
  • Postafen – fæst án lyfseðils
  • Scopolamin plástur – lyfseðilsskyltEinnig má fá armbönd gegn ferðaveiki sem sumir telja að hjálpi.

Önnur ráð:

  • Engifer er jurt sem nýlega hefur fengið aukna athygli vegna þess að því er haldið fram að hún geti slegið á ógleði sem fylgir sjóveiki. Til forna tuggðu kínverskir sjómenn engiferrót til að draga úr sjóveiki. Flest lyf sem virka á ógleði verka á heilann en engifer virkar aðeins á magann. Ráðlagt er að taka 1000 mg. hylki hálftíma fyrir brottför. Einnig má taka eitt eða tvö 500 mg. hylki sem eru til viðbótar á ferðalaginu. Ekki er ráðlagt að drekka coke með engifertöflum.
  • Piparminta og te eru einnig gömul húsráð við ferðaveiki.
  • Sumum finnst betra að taka sýrujafnandi töflur, Alminox eða slíkt áður en þú heldur á sjó og þá er gott að hafa box með út á sjó.

Hvar í skipinu er best að vera o.fl.

  • Minna finnst fyrir hreyfingu og veltingi ef maður er staddur næst miðju bátsins.
  • Mörgum finnst gott að vera í kulda, t.d.að vera úti á dekki og láta vindinn leika um sig.
  • Matarlykt fer illa í þá sem hætt er við sjóveiki og einnig pústið frá bátnum.

Þungun:

Þungaðar konur sem þjást af sjóveiki mega nota koffinátín í litlum skömmtum en best er að ráðfæra sig við lækni eða lyfjafræðing.
Þunguðum konum er ekki ráðlagt að nota engifer þar sem það er ekki staðfest hvort það geti haft skaðleg áhrif á fóstur.

Eyjafréttir
Friðhelgisyfirlýsing

Þessi vefsíða notar fótspor til að við getum veitt þér bestu notendaupplifun. Upplýsingar um fótspor eru geymdar í vafranum þínum og framkvæma aðgerðir eins og að þekkja þig þegar þú kemur aftur á vefsíðu okkar og hjálpa teymi okkar að skilja hvaða hluta vefsíðunnar þér finnst áhugaverðast og gagnlegast.