Hlöðver Guðnason, eða Hlöbbi Guðna eins og hann er oftast kallaður var rétt að verða 16 ára þegar gosið í Heimaey hófst og bjó í foreldrahúsum á Búastaðarbraut 1, þessa örlagaríku
nótt. ,,Við áttum heima á Búastaðabrautinni, ca 700 metra frá upphafi eldgossins. �?etta var alveg mögnuð nótt og sennilega hefur engin nótt verið eins afdrifarík fyrir mig og okkur Eyjamenn. Kvöldinu hafði ég eytt með vinum mínum niður í bæ. Við Kalli Sveins löbbuðum saman heim og sátum svo góða stund á spjalli á horninu á Búastaða- og
Helgafellsbraut. Veðrið var fínt og væntanlega höfum við verið að spjalla um tónlist, fótbolta og enskuprófið daginn eftir. Pabbi og mamma voru í afmæli hjá �?órsteinu ömmu sem átti 69 ára afmæli og bjó hjá �?la og Maddý við endann á Búastaðabrautinni. Ágústa systir var að passa hjá Stjána og Emmu enda öll �?ingholtsættin í afmælinu og flestir í landi vegna veðurs
daginn áður. Kvöldið fór svo í að koma �?la og Victori í svefninn og lesa svo undir enskuprófið.�?�
Helgafellið ljómaði í gullnum litum
Hlöbbi segir að fljótlega eftir að heim var komið hafi farið að bera á hristingi og einhverjum skjálftum. ,,�?g var uppi á efri hæðinni og bræðurnir voru sofandi niðri. �?g man eftir þremur stórum skjálftum og hafði áhyggjur af hansahillunum mínum sem voru fyrir ofan rúmið mitt og að það gæti hrunið úr þeim. Stærsti kippurinn kom rétt rúmlega kl 01:00 um nóttina. �?g var með opið fyrir útvarpið hjá mér og var að hlusta á Radio North Sea sem var aðal músíkstöðin hjá mér. Fréttirnar kl 01:30 um nóttina voru aðallega um Lyndon B. Johnson forseta USA og hafði hann fengið hjartaáfall og verið fluttur á sjúkrahús. Sennilega er ég búinn að hlusta á tvö lög eftir fréttirnar að ég heyri hljóð eins og bíll sé að keyra upp Birkihlíðina. Hugsaði og hélt að þetta væri vörubíll en alltaf hækkaði hljóðið. Var farinn að bíða eftir því að hann myndi skipta um gír. Áfram hélt hávaðinn og það endaði með því að ég fór framúr rúminu til að kíkja út. Sá ekkert úr suðurglugganum í herberginu mínu þannig að ég fór og kíkti út um norðurgluggann í holinu. Horfði ég þá yfir Ásaveginn og með Heimaklett á bakvið. Fannst skrítin gullin birta vera yfir öllu og á Heimakletti og þessi hávaði var orðinn töluverður og skrítinn titringur undir öllu. Fór síðan yfir í herbergið mitt aftur og kíkti út um gluggann sem er með útsýni upp í Helgafell. Helgafellið ljómaði í gullnum lit og svo þegar ég leit í austur eftir Búastaðabrautinni sá ég að eldgos var byrjað.�?�
Stórkostlegasta sjón sem ég hef upplifað
Hlöbbi segir þessa sjón hafi verið eitthvað það stórkostlegasta sem hann hafði upplifað. ,,�?g var svo hissa að ég hef sennilega verið bergnuminn í nokkrar mínútur áður en ég gat nokkuð gert. Loksins þegar ég náði að rífa mig frá þessu var að koma Victori og �?la í föt og okkur út úr húsinu. �?að var ekki mikil hræðsla hjá okkur en ég vildi koma okkur frá eldgosinu og fara
niður í bæ. �?egar við erum komnir út á stétt koma pabbi og mamma keyrandi heim. �?arna stóð ég með bræðurna og útvarpið mitt. Pabbi og mamma höfðu tekið bryggjurúnt eftir afmælið og voru á leiðinni heim þegar þau sjá bjarmann austur frá og héldu að það væri kviknað í einhverju húsi. Pabbi keyrði upp á Nýjabæjarbraut til að skoða þetta betur og þau sjá þá að
eldgos er að byrja og jörðin að rifna upp.�?�
Einn skellti á mig hurðinni
,,Við brunuðum vestur á Illugagötu til Stjána og Emmu þar sem Ágústa var að passa. �?g var þá sendur í nærliggjandi hús á Illugagötunni til að vekja upp fólk og láta vita að eldgos væri hafið. �?að voru mismunandi viðbrögð við því að maður væri að vekja upp fólk um miðja nótt. Einn skellti á mig hurðinni og bað mig vinsamlegast að hætta þessu bulli með eldgos. �?að þurfti smá hörku í að halda áfram að banka og dingla á bjöllunni og fá manninn vinsamlegast til að kíkja austur fyrir húsið. �?að var mikið þakklæti þá. �?að var ótrúlegt að sjá hvað eldsprungan hafði teygt sig í báðar áttir til suðurs og svo til norðurs á nokkrum mínútum. �?að var mikill ótti hjá fólki sem sá þetta frá Illugagötunni og sumir héldu að einhverjir hefðu farist. Man sérstaklega eftir einni konu sem lá á Illugagötunni og hágrét og hélt að stór hluti af austurbænum hefði farist.�?�
Við sigldum inn í nóttina í átt að óvissunni
Hlöbbi segir að fólk hafi fljótt áttað sig á því að það þyrftu allir að yfirgefa Eyjuna. ,,Við pabbi fórum saman upp á Búastaðabraut til að ná í skó og föt. �?á nötraði allt í húsinu og skalf og
gríðarlegur hávaði, og ekki laust við að maður væri töluvert skelkaður. Við fórum síðan niður á bryggju og um borð í Berg Ve. Man sérstaklega vel eftir siglingunni út úr höfninni og öskunni sem féll niður. Gossprungan var komin niður undir sjó og örugglega var komið smá neðansjávargos utan við Klettinn. Skipið var fullt af fólki og frekar leiðinlegt í sjóinn. �?g hékk uppi í og við stýrishúsið enda ekkert vit í að vera niðri í borðsal þar sem allt var orðið þéttsetið og farið að bera á sjóveiki. Kvöldið endaði aftur á skut og þar sátum við saman
þögulir ég og Raggi �??Gull�?? Jóhannesar. Við reyndum að spá í framtíðina. �?að var ótrúleg sjón að sigla frá Vestmannaeyjum við þessar aðstæður og horfa á gossprunguna yfir Eiðið. Við
sigldum inn í nóttina í átt að óvissunni.�?�
Húkkuðum okkur far til Eyja á þriðja degi gosins
Tíminn á meðan á gosinu stóð var erfiður að Hlöbba sögn. ,,Pabbi var allan tímann í Eyjum að vinna í mötuneytinu á Gagnfræðaskólanum enda mikið björgunarstarf í gangi og fjöldinn allur að sjálfboðaliðum og fólki á vegum Almannavarna. Við Halli Geir húkkuðum far með Strandferðaskipinu Heklu til Eyja 25. jan á þriðja degi gossins úr �?orlákshöfn og upplifði ég nokkra daga við að tæma hús og sækja búslóðirnar hjá ömmu, �?la og Maddý og hjá Kristni Páls og svo heima. �?g náði í plötusafnið mitt sem mér þótti mjög vænt um. Hitti Snorra Hafsteins sem fór með okkur í jeppabíltúr um austurbæinn þar sem við horfðum á skelfilegar afleiðingar eldgossins og brennandi hús. Hitti Tóta í Turninum og Lauga á Búr sem voru að tæma sjoppurnar. �?etta var mjög skrýtið og fáránlegar aðstæður.�?�
�?tti, flækingur og óöryggi
Fjölskylda Hlöbba var á flækingi til að byrja með. En síðan fluttust þau öll í Hafnarfjörðin, þar sem Hlöbbi sótti skóla í Laugalæk í Laugardalnum. ,,�?etta var mikið óöryggi og stanslaus flækingur og ótti við að fara aldrei aftur til Vestmannaeyja. Fréttirnar af gosinu í frekar miklum hasarstíl og ýjað að því að ekki yrði búandi þarna meira og Eyjan gæti sprungið og fl. Fyrir mig voru þetta mikil viðbrigði, flest allir vinirnir og árgangurinn sundurtættur um allt landið og höfuðborgarsvæðið og samskiptin lítil. Mér fannst ekki gaman að þurfa að vakna kl 06:30 til að fara í strætó niður í Laugarlæk í skólann og eyða 2-3 klukkustundum í strætó við það að koma og fara í skólann. Eitthvað sem tók 10 mínútur í Eyjum. �?ví síður að búa
með nágranna í blokk sem sífellt kvartaði undan hávaða. Var hálf ættleiddur til Gísla og Viggý enda mikið með Jónasi Gísla þetta árið á Selbrekkunni.�?�
Fór í hreinsunargengið um sumarið
,,Hugurinn var stanslaus við Eyjarnar. Við vinirnir Kalli Sveins, Halli Geir, Bjartey Sigurðar og Halla Svavars stálumst til Eyja á tuðru um páskana, sigldum frá �?orlákshöfn á föstudeginum langa í kringum 20. apríl. Mikil ævintýraferð. Síðan var ég kominn á Emmuna hjá Stjána um sumarið og alltaf vorum við við Eyjarnar. Síðan komst ég í hreinsunargengið í vaktavinnu um sumarið og fram í lok ágúst. �?á vorum við mest að hreinsa við Túngötuna og það svæði. �?etta var mikið ævintýri og oft mikið fjör hjá okkur í hreinsunargenginu og mjög sérstakar aðstæður hjá okkur í Eyjum. Á meðan var ég í litlu sambandi við fjölskylduna, pabbi í Eyjum og mamma í Reykjavík. Var þá mikið uppi á Saltabergi og þar var stanslaus gestagangur í kringum Súlla. �?á vorum við mikið sama Siggi �?la á Stapa og Halli Geir og mikið brallað. �??
Aðstæðurnar í Eyjum erfiðar fyrst eftir gos
Fjölskylda Hlöbba fluttist svo til Eyja í október 1973 en þá var Hlöbbi byrjaður í Flensborgarskóla og búinn að vera rúman mánuð. ,,Fyrir mig var þetta ágætt og var búinn að vera mikið í Eyjum um sumarið. �?að var gott að fá flesta vinina og skólafélagana en aðstæðurnar voru erfiðar í Eyjum. �?ll þjónusta löskuð og fyrirtækin að koma sér fyrir aftur eftir þessar hamfarir og allt frekar draugalegt. Mörg hús yfirgefin og lítil lýsing og svart yfir að líta. �?að vantaði mikið af fólki sem kom ekki aftur og árgangarnir eins og 56 �?? 57- 58 þar sem ég þekkti marga voru mjög tvístraðir. Samt gaman og gott að finna samtakamáttinn um að hreinsa og byggja aftur upp Eyjarnar. Við gátum ekki flutt á Búastaðabrautina enda allt á kafi í ösku og húsin illa farin. Við fluttum nokkrum sinnum í Eyjum, en fluttum svo að lokum upp á Smáragötu 1975. Á þessum tæpum tveim árum fluttum við 9 sinnum. �??
Á goslokum finnur maður Eyjahjartað slá
Í dag býr Hlöbbi í höfuðborginni en segist alltaf reyna að mæta á goslokahátíð á hverju ári og stefnir að því að láta sjá sig ár. ,,�?etta er svo skemmtileg hátíð og eiginlega ómissandi. �?arna finnur maður Eyjahjartað slá. Vera kominn heim til Eyja og upplifa mannlífið og þessa einstöku Eyjastemmingu.�?� En er eitthvað sem mætti fara betur þegar kemur að þessari hátíð ? ,,�?að er mjög mikilvægt að passa upp á að halda og sýna þeim virðingu sem byggðu Eyjuna upp aftur. �?að mætti einnig vera meira sýnilegt hverjir hjálpuðu okkur og gáfu aðstoð til uppbyggingar og hjálpar og svo mætti draga betur upp þær hetjur sem fóru í gegnum þessa erfiðu 6-10 mánuði eins og mæðurnar sem voru fjarri með fjölskyldurnar og biðu á hliðarlínunni í ótta um hver framtíðin væri með Vestmannaeyjar. Síðan var það ekki allra að flytja til baka. �?rugglega erfitt fyrir þá sem misstu allt. Við þurfum að passa upp á sögurnar og upplifanir þeirra sem þarna voru. Eftir 20-30 ár verða ekki margir á lífi sem upplifðu þessa tíma�?� segir Hlöbbi að lokum.