Töluverðar breytingar hafa orðið á fæðingarhjálp á Íslandi síðustu áratugina. Fæðingastöðum hefur fækkað og þjónustustig breyst. Árið 2010 var sólahringsskurðstofuþjónustu hætt við Heilbrigðisstofnun Suðurlands (HSU) á Selfossi og á sama tíma breyttist þjónustustigið þar. Árið 2013 var svo sólahringsþjónustu við fæðingadeild Vestmannaeyja hætt. Árið 2007 gerði Landlæknisembættið leiðbeiningar um val á fæðingastað og þar er fæðingastöðum á landinu skipt niður frá A-D.
A-fæðingastaður: Landspítali Háskólasjúkrahús, sérhæfð deild fyrir áhættumæðravernd og áhættufæðingar. Vökudeild frá 22 vikum.
B-fæðingastaður: Sjúkrahúsið á Akureyri, sérhæfð deild fyrir áhættumæðravernd og áhættufæðingar. Vökudeild frá 34 vikum.
C- fæðingastaður: Akranes, Ísafjörður, Neskaupsstaður. Sólahringsþjónusta á skurðstofu, millistærð af fæðingadeild.
D- fæðingastaður: Selfoss, Vestmannaeyjar, Keflavík, heimafæðingar. Fæðingadeild á heilbrigðisstofnun þar sem konum í eðlilegri meðgöngu og fæðingu eiga þess kost að fæða. Ekki skurðstofuþjónusta. Heimafæðingar eru einnig flokkaðar sem D fæðingastaður.
Á meðgöngunni er það hlutverk ljósmæðra að meta það hvort konur séu í eðlilegri meðgöngu eða hvort einhverjir áhættuþættir séu til staðar og þá hvort það séu áhættuþættir sem hafa áhrif á það hvar kona megi fæða. Í leiðbeiningunum frá Landlækni þá eru helstu ástæður þess að konur eiga þess ekki kost að fæða á fæðingastað D (HSU) eftirfarandi: Langvarandi sjúkdómar, vaxtarseinkun barns, fæðing fyrir 37 vikna meðgöngu eða eftir 42 vikna meðgöngu, ef framkalla þarf fæðingu, ef kona hefur áður farið í keisaraskurð eða ef blætt hefur óeðlilega í fyrri fæðingu.
Einnig getur þurft að flytja konu í fæðingu ef upp koma vandamál í fæðingunni og eru helstu ástæður þessi: Fósturstreita, óeðlileg blæðing, þörf á mænurótardeyfingu, hiti í fæðingu eða legvatn farið í meira en 24 tíma og sótt ekki góð.
Nýjustu rannsóknir hafa sýnt að konur sem eru í eðlilegri meðgöngu og fæðingu eru með betri/jafngóða útkomu úr fæðingum ef þær fæða á ljósmæðrarekinni einingu eða heima heldur en ef þær fæða á hátæknisjúkrahúsi.
f.h. Heilbrigðisstofnunar Suðurlands
Sigrún Kristjánsdóttir, yfirljósmóðir HSU.
