Helgi rýnir í gamalt mannshvarf.
19. mars, 2024

Helgi Bernódusson frá Borgarhól, fyrrverandi skrifstofustjóri Alþingis, leitar nú manns sem ekkert virðist hafa spurst til síðan hann hvarf í Vestmannaeyjum árið 1963, 26 ára gamall.

Helgi skrifar athyglisverða grein í Morgunblaðið um þetta mál.

„Árið 1963 hvarf í Vest­manna­eyj­um 26 ára gam­all Ung­verji, Imre Bácsi. Hann var „ljúf­ur og in­dæll dreng­ur“ eins og einn heim­ild­armaður seg­ir. Imre hafði þá dval­ist í Eyj­um í sjö ár og unnið lengst af í Vinnslu­stöðinni. Ekki ligg­ur fyr­ir hvað af hon­um varð,“ segir hann í upphafi greinar sinnar og bendir á að Imre hafi verið í hópi þeirra 52 ung­versku flótta­manna sem komu til Íslands und­ir árs­lok 1956.

Af þessum rúmlega 50 flóttamönnum fóru 10 til Vestmannaeyja, tvær fjögurra manna fjölskyldur, Horváth og Duzsík, auk tveggja ein­stak­linga, Istvan Juhasz og Imre Bácsi.

Gat rekið afdrif allra nema hans

„Sumt af þessu fólki man ég vel sem barn og ung­ling­ur í Eyj­um. Ein úr hópn­um, jafn­aldra mín og þá ná­granni, lif­ir enn og býr hér á landi,“ segir Helgi.

Hann tók sig til fyrir um fjórum árum og skrifaði grein sem birtist í jólablaði Fylkis í Eyjum um komu Ungverjanna til Vestmannaeyja. Gat Helgi rakið afdrif allra þeirra, nema Imre Bácsi. Byggðist greinin á minningum hans sem og munnlegum og skriflegum heimildum.

„Fjöl­skyld­urn­ar tvær fóru frá Eyj­um eft­ir fjög­ur ár, flutt­ust fyrst á Suður­nes en fóru svo þrem­ur árum seinna aft­ur til Ung­verja­lands þegar grið voru heit­in þeim flótta­mönn­um sem aft­ur sneru. Istvan og Imre urðu hins veg­ar eft­ir í Eyj­um og Istvan (1935-2004) festi ráð sitt fljót­lega og bjó þar til æviloka. Imre (f. 1936) vildi líka búa eitt­hvað áfram í Eyj­um og vinna þar. En síðan hverf­ur hann úr sög­unni, spor­laust að því er virðist. Í grein minni gat ég ekki skrifað neitt með vissu um af­drif Imre þótt ég reyndi að kanna málið, heyrði þá aðeins laus­lega get­gát­ur.“

Enginn tilkynnti hvarfið til lögreglu

Helgi segir óskiljanlegt að enginn skyldi hafa tilkynnt lögreglunni í Eyjum um hvarf Imre eftir svo langa búsetu hans hér á landi – og segir Helgi engu líkara en hann nyti ekki fullra mannréttinda. Þá segir hann að enginn virðist hafa grennslast nánar fyrir um hvað af honum varð.

„Þetta mál hef­ur valdið mér tals­verðum heila­brot­um. Við frek­ari eft­ir­grennsl­an eft­ir að Fylk­is-blaðið kom út fann ég nokkr­ar heim­ild­ir um vinnu Imre og dvöl í Eyj­um, hina síðustu frá því í maí 1963 (út­svars­greiðsla til bæj­ar­ins). Nafn hans og heim­il­is­fang reynd­ist svo vera á íbúa­skrá þar 1963, en hann er strikaður út af henni 1965 án at­huga­semda.“

Helgi segist hafa heimild fyr­ir því að Imre hafi sagt sam­lönd­um sín­um, er þau kvöddu hann og héldu brott frá Eyj­um haustið 1960, að hann vildi fara heim til Ung­verja­lands, en kæmi á eft­ir þeim eitt­hvað síðar og léti þá vita af sér.

„Hann fékk ein­um úr hópn­um miða með nafni móður sinn­ar og heim­il­is­fangi henn­ar. Þegar sá hafði sam­band við móður­ina, nokkru eft­ir að hann var kom­inn til Ung­verja­lands á ný, hafði hún ekk­ert heyrt frá Imre, syni sín­um.“

Tilraunir engu skilað

Helgi kveðst hafa gert ýmsar tilraunir, meðal annars í Ungverjalandi, til að kanna hvort Imre hafi snúið aftur til heimalands síns en engar heimildir séu um það. „Ég hef samt ástæðu til að ætla að upp­lýs­ing­ar kunni að liggja fyr­ir um af­drif Imre,“ segir hann í grein sinni.

„Spyrja má hvern varði nú um ör­lög flótta­manns sem kom hingað fyr­ir 67 árum? En þá verður að hafa í huga að nær sam­huga þjóð veitti hon­um hér skjól haustið 1956 eft­ir inn­rás Rússa í Ung­verja­land. Hvíl­ir ekki á okk­ur sú skylda að vita hvað varð um þá flótta­menn sem við tók­um að okk­ur og veitt­um vernd?“

Helgi biðlar til lesenda að hafa samband ef einhver veit meira en hann um afdrif Imre Bácsi.

„Muna ein­hverj­ir eft­ir hon­um við störf í Vest­manna­eyj­um eða ann­ars staðar og höfðu af hon­um kynni,“ spyr hann og lætur símanúmer sitt fylgja með greininni í Morgunblaðinu og netfangið helgi.bernodusson[hjá]gmail.com. „Þá mætti e.t.v. ljúka þess­ari sögu,“ segir hann.

Facebook
X
LinkedIn
Pinterest
Reddit
Email
Print
No data was found
Skoða blaðið á netinu
Forsida EF 1 Tbl 2025
1. tbl. 2025

NÝBURAR

76e2af77 02d9 48eb B73a 24c32e2403ac
4. janúar 2025
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Katrín Rós Óðinsdóttir og Sæþór Örn Garðarsson.

NÝBURAR

Drengur
3. desember 2024
Drengur
Kaupmannahöfn
Selma Jónsdóttir og Matthías Óskarsson

NÝBURAR

Drengursnorrason
23. október 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Svanhildur Eiríksdóttir og Sindri Sigfússon

NÝBURAR

Lovisu
8. október 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík.
Lovísa Jóhannsdóttir og Jökull Andri Sigurðsson

NÝBURAR

462560821 8781643355208571 772013136079801246 N
17. október 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Aníta Björk Friðriksdóttir og Sigurbjörn Þórður Árnason.

NÝBURAR

Tandri
13. september 2024
Drengur
Hsu, Vestmannaeyjum.
Dagur Arnarsson og Svava Tara Ólafsdóttir.

NÝBURAR

Bfec0ecf E4f8 466a 89f9 94c607ba1ec5
24. ágúst 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Óskar Elías Zoega Óskarsson og Díana Ólafsdóttir

NÝBURAR

Natan Orn
14. ágúst 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Þórey Lúðvíksdóttir og Elías Skæringur Guðmundsson

NÝBURAR

F4c5612c Ae8a 4d77 B83d C5f14f2007fe
26. september 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík.
Þorgeir Þór Friðgeirsdóttir og Elín Inga Halldórsdóttir

NÝBURAR

Moller
20. september 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík
William Thomas Möller og Jenný Guðnadóttir.

NÝBURAR

E50c5f3f Ddd5 4ee2 8685 Dad7e0e417ad
2. ágúst 2024
Stúlka
Fæðingadeild HVE, Akranes
Sigurdís Egilsdóttir og Gunnlaugur Örn Guðjónsson

NÝBURAR

Drengur Hristov
2. ágúst 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík
Todor Hristov og Marta Möller

NÝBURAR

Nýburi
30. júlí 2024
Stúlka
Heimahúsi á Dalvík
Alexandra Ósk Gunnarsdóttir og Brynjar Ingi Óðinsson

NÝBURAR

Nýfædd stúlka.
4. júlí 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík
Theodóra Ágústsdóttir & Carlos Guani

NÝBURAR

IMG 3174
15. júlí 2024
Drengur
Balingen, Þýskalandi
Sandra Erlingsdóttir og Daníel Þór Ingason

NÝBURAR

tryggvason
30. júní 2024
Drengur
Reykjavík
Tryggvi Stein Ágústsson og Guðný Erla Guðnadóttir

NÝBURAR

nyburar
4. júlí 2024
Drengur
Reykjavík
María Rós Sigurbjörnsdóttir og Bjarni Heimir Kristinsson

NÝBURAR

jon
20. júní 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík
Logi Snædal Jónsson og Svala Björk Hólmgeirsdóttir

NÝBURAR

Admin Ajax
10. júlí 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík
Unnur Birna Hallgrímsdóttir og Guðmundur Sundström

NÝBURAR

IMG 2282 940x940
29. júní 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík
Petrúnella Aðalheiður Kristjánsdóttir og Felix Örn Friðriksson
Mest lesið
Fylgstu með

Skráðu þig á fáðu nýjustu tilkynningar fyrst