Þriðjudaginn 20. desember mætir Guðni Ágústsson út í Eyjar og kynnir bók sína, Guðni: Flói bernsku minnar á veitingastaðnum Einsa Kalda á milli 12.00 og 13.30. Boðið verður upp á dýrindis súpu og góða skemmtun.

Guðni Ágústsson ólst upp í Flóanum upp úr miðri síðustu öld í sextán systkina hópi – með annan fótinn í fornum tíma. Hér sest hann upp í bíl og býður lesandanum í ferð á vit æskustöðvanna í fortíð og nútíð.

Guðni segir sögur af fólki, jafnt kynlegum kvistum sem virðulegum stórmennum. Hann er einlægur í frásögnum sínum en glettnin er aldrei langt undan. Og merkja má söknuð eftir veröld sem var, þegar hugur var í mönnum og sveitirnar að styrkjast.

Einlægasti kafli bókarinnar er sagan af Ingveldi móður Guðna og uppeldinu á Brúnastöðum en þau Ágúst eignuðust sextán börn á 21 ári við aðstæður þar sem engin rafmagnstæki voru til staðar lengi vel, og stærð hússins aðeins sjötíu fermetrar. Teikning Sigmunds er frábær söguleg heimild þar sem krakkarnir kúra tvö í hverju rúmi.

Guðni segir móður sína hafa verið kallaða huldukonuna á Brúnastöðum en í litlum hópi vina hafi hún átt fallegasta brosið og skærasta hláturinn.

Hér er lýsing Guðna á móður sinni í bókinni:

Ég held að rétt sé að spyrja tveggja spurninga: Hver var Ingveldur Ástgeirsdóttir og hver voru afrek hennar í lífinu? Hún var ein af þessum kyrrlátu konum í sveit, húsmæðrum sem unnu sitt verk í hljóði og unnu á við þrjá, vöknuðu fyrstar og sofnuðu seinastar á kvöldin. Húsfreyjurnar sem notuðu hverja ferð til að taka til; hún var alltaf að, þótt mörgum þætti hún aldrei fara óðslega að neinu og ekki hækkaði hún róminn. Bjó hún yfir einhverju jafnaðargeði sem var yfirnáttúrulegt. Í hógværð sinni átti hún fallegasta brosið á hverri ljósmynd og var eins og stórstjarna. Nágrannar hennar og vinir vissu líka að hún átti skæran hlátur og var skemmtilegust allra á góðri stund, ekki síst í litlum hópi og meðal frændfólks og vina.

Þeir Guðni og Guðjón gerðu víðreist um Flóann. Þeir fóru meðal annars í gamla Villingaholtshreppinn. Þar rifjuðum þeir upp söguna af hinni fornu kempu, Höskuldi á Hofsstöðum í Hálsasveit, en hann bjó fyrstu árin í Flóanum, að bænum Saurbæ. Hér fylgir með skemmtilegur texti um samskipti þeirra Höskuldar og Björns Blöndal.

Björn Blöndal var löggæslumaður sem leitaði að víni. Hann var harðsnúinn í sínum störfum en áður hafði hann verið erindreki Alþýðuflokksins. Þeir sem höfðu sama starfa og Björn voru gjarnan kallaðir þefarar. Björn fór margar herferðir til Höskuldar í Saurbæ til að leita að vínföngum. Eitt sinn kom hann við hjá hreppstjóranum í Flögu, Magnúsi Árnasyni, sem þá sendi einn krakkann sinn hlaupandi eða ríðandi að Saurbæ til að vara Höskuld við. Þetta sagði mér Guðrún dóttir Magnúsar sem er látin fyrir nokkrum árum en hún varð hundrað ára gömul. Magnús gaf Birni og fylgdarliði kaffi og spjallaði við þá og gaf Höskuldi þannig ráðrúm til að bregðast við. Eftir kaffið í Flögu stýrði Björn ærlegri leit í Saurbæ og sneri öllu á hvolf en fann ekkert. Eftir leitina verður Höskuldi litið upp á mýri og sér að Björn hafði snúið við og er að koma til baka að Saurbæ. Hann ávarpar Höskuld og segist hafa séð nýtekna gröf í hlaðvarpanum og nú ætli hann að grafa hana upp. „Gerið þið það,“ segir Höskuld-ur og stóð yfir þeim meðan grafið var. Þeir koma fljótt niður á nýskotinn hund, þá segir Höskuldur þessa frægu setningu: ,,Þarna liggur hundurinn grafinn.“ Þeir héldu heldur sneyptir á braut, en hefðu þeir grafið dýpra hefðu þeir komið niður á bruggtæki bóndans.

Líkt og sjá má af þessu textabroti var líkt og nú ríkulegt mannlíf í Flóanum.

Bókin er í senn fróðleg og skemmtileg aflestrar, Eftir að sagnfræðingurinn Lýður Pálsson lauk við að lesa bókina, komst hann svo að orði: „Ég gat ekki lagt hana frá mér og las hana í einum rykk á fimm klukkustundum.“