Fjallið sem yppti öxlum
7. júlí, 2017
Gæti maður átt samleið með fjöllum og hraunbreiðum? Myndað náið samband við atburði í jarðsögunni, sambærilegt við þann félagsskap sem margur tengir við stjörnumerki? Fjallið sem yppti öxlum (Forlagið, haustið 2017) fjallar á nýstárlegan hátt um �??jarðsambönd�?? fólks sem ekki eru síður mikilvæg en tengsl þess við samborgara sína. Höfundur fjallar um bernsku sína í nágrenni við iðandi eldfjöll, mannlegt drama andspænis náttúruvá og þær ógnir sem steðja að lífríki jarðar. Glíma manna við jarðelda, ekki síst í Heimaeyjargosinu árið 1973, opnar honum óvenjulega sýn inn í vanda jarðarbúa á svokallaðri mannöld sem einkennist af skaðlegum og óafturkræfum áhrifum manna á jörðina. Höfundur bókarinnar, Gísli Pálsson, fæddist og ólst upp í Vestmannaeyjum, skammt frá Axlarsteini þar sem Heimayjargosið hófst. Hann er prófessor í mannfræði við Háskóla Íslands.
Gosminjasafnið í bílskúrnum (brot úr væntanlegri bók):
Vísindamennirnir sem störfuðu í Eyjum söfnuðu að sér tækjum og dóti sem tengdist störfum þeirra meðan á gosi stóð. Margt er varðveitt í bílskúr við Víðimel í Reykjavík: gasmælum, hitamælum, grjótsýnum, myndavélum, mynda-spólum og ýmsu smálegu hefur verið staflað upp í hillum skúrsins. �?ar er ennþá gosþefur. Munirnir eru rykfallnir, óflokkaðir og fæstir merktir. Mörg tækin eru löngu úrelt, en menn hafa samt ekki kunnað við að henda þeim. �?au segja sögu einstaks goss og tengjast tilraunum margra bestu vísindamanna landsins á sviði jarðvísinda til að átta sig á því sem fram fór, eðli gossins, framvindu og áhrifum þess á byggð og mannlíf. Leó Kristjánsson, jarðeðlisfræðingur og prófessor, sem lét til sín taka í gosinu leiðir mig inn í þennan heim einn vordag árið 2016. �?g brosi í kampinn og rifja upp gamlar og hlýjar minningar, án þess að láta á því bera; skammt frá við Víðimelinn hófum við Guðný Guðbjörnsdóttir búskap og stofnuðum fjölskyldu þegar við komum heim að loknu meistaraprófsnámi í Manchester, árið eftir gos.
Eitt af því sem Leó sýnir mér er stór plastpoki troðfullur af kvikmyndaspólum. �?ær vekja umsvifalaust forvitni mína. Ef vel hefur tekist til fylgja þær tímans rás af stakri nákvæmni. Líklega hefur enginn skoðað þær áður. �?ær eru þrjátíu talsins, misstórar, flestar í umbúðum, málm- eða pappaöskjum, með einhverri áritun. Hvaða sögu skyldu þær geyma?
Nokkrar vélar hafa verið hér að verki, yfirleitt á Klifi eða Heimakletti, þannig að vel mætti sjá yfir Eldfell og hraunið neðan þess. Myndflöturinn á hverri filmu er alltaf hinn sami; sá sem annaðist vélina hefur gengið upp á fjall, komið vélinni fyrir, sett í gang og horfið aftur niður í byggð, og síðan sótt spóluna í öðrum göngutúr að nokkrum dögum liðnum. �?etta eru raðmyndir, teknar með ákveðnu millibili. �?egar fyrsta vélin var sett í gang, á tíunda degi goss, vissi enginn hversu lengi myndi gjósa og hverjar afleiðingarnar yrðu. Myndirnar ættu að gera það kleift að fylgjast með framvindunni og svara spurningum um hvað það merkir að hafa eldfjall inni í bænum sínum.
Sjónarsviðið er ólíkt því sem blasti við fólki niðri á hrauninu og inn í bæ. Og myndin er hljóðlaus. Hér ríkir stafræn þögn, fjarri drunum og sprengingum frá eldfjallinu og marri frá hraunskriði og öskuregni. �?að er ævintýralegt að fylgjast með einum sólarhringi á tveimur til þremur mínútum fyrir framan tölvuskjá. Gosstrókurinn þyrlast upp eins og hendi sé veifað og glóandi hraunelfan æðir til sjávar. Í skamm-
deginu má sjá bílljósin á þeytingi um bæinn. Menn hafa þurft að ganga margra erinda, huga að húsum sínum, kæla hraun, koma sér í mat, ganga til náða. Skýin hrann-
ast upp á himninum og hverfa svo jafnharðan. Svo kemur nýr dagur.
Facebook
X
LinkedIn
Pinterest
Reddit
Email
Print
Skoða blaðið á netinu
6. tbl. 2025
6. tbl. 2025

NÝBURAR

76e2af77 02d9 48eb B73a 24c32e2403ac
4. janúar 2025
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Katrín Rós Óðinsdóttir og Sæþór Örn Garðarsson.

NÝBURAR

Drengur
3. desember 2024
Drengur
Kaupmannahöfn
Selma Jónsdóttir og Matthías Óskarsson

NÝBURAR

Drengursnorrason
23. október 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Svanhildur Eiríksdóttir og Sindri Sigfússon

NÝBURAR

Lovisu
8. október 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík.
Lovísa Jóhannsdóttir og Jökull Andri Sigurðsson

NÝBURAR

462560821 8781643355208571 772013136079801246 N
17. október 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Aníta Björk Friðriksdóttir og Sigurbjörn Þórður Árnason.

NÝBURAR

Tandri
13. september 2024
Drengur
Hsu, Vestmannaeyjum.
Dagur Arnarsson og Svava Tara Ólafsdóttir.

NÝBURAR

Bfec0ecf E4f8 466a 89f9 94c607ba1ec5
24. ágúst 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Óskar Elías Zoega Óskarsson og Díana Ólafsdóttir

NÝBURAR

Natan Orn
14. ágúst 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík.
Þórey Lúðvíksdóttir og Elías Skæringur Guðmundsson

NÝBURAR

F4c5612c Ae8a 4d77 B83d C5f14f2007fe
26. september 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík.
Þorgeir Þór Friðgeirsdóttir og Elín Inga Halldórsdóttir

NÝBURAR

Moller
20. september 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík
William Thomas Möller og Jenný Guðnadóttir.

NÝBURAR

E50c5f3f Ddd5 4ee2 8685 Dad7e0e417ad
2. ágúst 2024
Stúlka
Fæðingadeild HVE, Akranes
Sigurdís Egilsdóttir og Gunnlaugur Örn Guðjónsson

NÝBURAR

Drengur Hristov
2. ágúst 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík
Todor Hristov og Marta Möller

NÝBURAR

Nýburi
30. júlí 2024
Stúlka
Heimahúsi á Dalvík
Alexandra Ósk Gunnarsdóttir og Brynjar Ingi Óðinsson

NÝBURAR

Nýfædd stúlka.
4. júlí 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík
Theodóra Ágústsdóttir & Carlos Guani

NÝBURAR

IMG 3174
15. júlí 2024
Drengur
Balingen, Þýskalandi
Sandra Erlingsdóttir og Daníel Þór Ingason

NÝBURAR

tryggvason
30. júní 2024
Drengur
Reykjavík
Tryggvi Stein Ágústsson og Guðný Erla Guðnadóttir

NÝBURAR

nyburar
4. júlí 2024
Drengur
Reykjavík
María Rós Sigurbjörnsdóttir og Bjarni Heimir Kristinsson

NÝBURAR

jon
20. júní 2024
Drengur
Landspítalinn, Reykjavík
Logi Snædal Jónsson og Svala Björk Hólmgeirsdóttir

NÝBURAR

Admin Ajax
10. júlí 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík
Unnur Birna Hallgrímsdóttir og Guðmundur Sundström

NÝBURAR

IMG 2282 940x940
29. júní 2024
Stúlka
Landspítalinn, Reykjavík
Petrúnella Aðalheiður Kristjánsdóttir og Felix Örn Friðriksson
Mest lesið
Fylgstu með

Skráðu þig á fáðu nýjustu tilkynningar fyrst

Eyjafréttir
Friðhelgisyfirlýsing

Þessi vefsíða notar fótspor til að við getum veitt þér bestu notendaupplifun. Upplýsingar um fótspor eru geymdar í vafranum þínum og framkvæma aðgerðir eins og að þekkja þig þegar þú kemur aftur á vefsíðu okkar og hjálpa teymi okkar að skilja hvaða hluta vefsíðunnar þér finnst áhugaverðast og gagnlegast.